«Η ανά χείρας μελέτη εστιάζει στις μεταβαλλόμενες δομές της σκέψης στη μυθοπλασία. Η έννοια της μίμησης και οι μετασχηματισμοί τους οποίους υπέστη από εποχή σε εποχή προκάλεσαν την ιδέα πως αυτές οι αλλαγές εδράζονταν στις σταθερές δομές της γλώσσας και της εμπειρίας. Έτσι μολονότι οι περιγραφές του αντικειμένου της μίμησης άλλαζαν, καθώς κάθε εποχή κατασκεύαζε το δικό της μοντέλο του κόσμου, η αφήγηση πάντοτε προϋπέθετε τη δομή ενός κόσμου. Οι σκέψεις αυτές με οδήγησαν στο να δοκιμάσω μια νέα μέθοδο στο πλαίσιο της ιστορικής προσέγγισης της μυθοπλασίας. Με βάση την υπόθεση πως τα μυθιστορήματα μοιράζονται μια κοινή δομή, συγκεκριμένα τη δομή ενός μοντέλου του φυσικού κόσμου και τη δομή ενός μοντέλου του νου που αλληλεπιδρά με το πρώτο, αποπειράθηκα να μελετήσω συγκεκριμένα μοντέλα που λειτουργούν σε μυθιστορήματα του 19ου αιώνα. Πρωταρχικού ενδιαφέροντος δεν ήταν τα μοντέλα αυτά καθαυτά αλλά οι εννοιολογικές και οι ιδεολογικές τους συνεπαγωγές».

Στις αρχές του εικοστού αιώνα, ο Έντμουντ Χούσερλ εγκαθιδρύει ένα από τα μεγαλύτερα ρεύματα της σύγχρονης φιλοσοφίας, τη Φαινομενολογία. Εντός της φαινομενολογικής παράδοσης, με την πιο στενή ή και με ευρύτερη έννοια, κινήθηκαν έκτοτε εξαιρετικά σημαντικοί φιλόσοφοι, όπως ο Μαξ Σέλερ, ο Μάρτιν Χάιντεγκερ, ο Μωρίς Μερλώ-Ποντύ, ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, η Χάνα Άρεντ, ο Εμμανουέλ Λεβινάς. Χωρίς αμφιβολία, η ορθή κατανόηση του ξεχωριστού χαρακτήρα και της συνεισφοράς αυτού του σπουδαίου φιλοσοφικού ρεύματος, απαιτεί την αποσαφήνιση των θεμελίων της φαινομενολογικής μεθοδολογίας και στάσης του φιλοσοφείν. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν κατανοήσουμε σε βάθος τη μετάβαση από την εμπειριστική ψυχολογία του Φραντς Μπρεντάνο –και τα χρέη αυτής της τελευταίας στη φιλοσοφική παράδοση του Αριστοτέλη και του Σχολαστικισμού– στον ιδιότυπο πλατωνισμό του ιδρυτικού κειμένου της Φαινομενολογίας, τις Λογικές Έρευνες (1900–01). Σε ένα τέτοιο εγχείρημα διαύγασης της γένεσης της Φαινομενολογίας, πριν την πραγματοποίηση της περιβόητης υπερβατολογικής στροφής του Χούσερλ στις Ιδέες Ι (1913), οι αναλύσεις στρέφονται κυρίως γύρω από το καινοτομικό περιεχόμενο των Λογικών Ερευνών και τις θεμελιακές χουσερλιανές ανακαλύψεις, δηλαδή τις φαινομενολογικές ιδέες περί αποβλεπτικότητας, κατηγοριακής εποπτείας, και του απριόρι.

Το στίγμα που δίνει η νήσος, η ΕΜΕΑ και τα τοπικά είναι ένα απαιτητικό στίγμα. Εκείνο μιας αμοιβαίας δέσμευσης, μιας κοινής εργασίας για κοινά ενδιαφέροντα· για κείμενα που θέλουν ξεκλείδωμα, προϋποθέτουν εγρήγορση και διανοητική ευθύνη, κείμενα που παρέχουν τη μέγιστη δυνατή απόλαυση αλλά όχι με την απλή θέαση, όχι με την πρώτη ανυποψίαστη ματιά, κείμενα που καθιστούν εξαρχής τον αναγνώστη συμπαραγωγό τους. Διεκδικούμε επομένως την επιλογή σας ως συνεργατών, ως μελών μιας κοινότητας που κρίνει και ελέγχει προσφερόμενα αγαθά: πληροφορίες και επιχειρήματα, σκέψεις και σχέδια, ερμηνείες και προβληματικές, αφηγήσεις και κατασκευές.Οι σημερινές συνθήκες είναι κρίσιμες. Είναι συνθήκες εξουδετέρωσης της δημοσιότητας ως όρου της δημοκρατίας. Συνθήκες μεταιχμιακές για την ίδια τη δημοκρατία. Με τον εχθρό στο προσκήνιο, με το Άουσβιτς να επιζητεί αρνητές αν όχι δικαιολογήσεις. Η δημοκρατία δεν έχει άλλο μέσο από το επιχείρημα, την παιδεία, την αγωγή στις δικές της αρχές. Δεν διαθέτει παρά τη δύναμη για αναστοχασμό, για αυτοδιάθεση, για μη συμπόρευση, όπως ορίζει ο Αντόρνο την καντιανή επιταγή της αυτονομίας στο παρόν κείμενο. Κι ήταν καιρός να βγει στα ελληνικά, είναι ο καιρός του. Με τέτοια εννοιολογικά εργαλεία δουλεύουμε και με τέτοια επιχειρήματα σας καλούμε να μας εμπιστευτείτε και στο μέλλον.

Η μετάφραση στα ελληνικά της εργασίας του Μεχμέτ Μιχρί Μπελί έχει πολλαπλή σημασία: Πρώτον, γιατί γράφτηκε πριν από οκτώ σχεδόν δεκαετίες· είναι ιδιαίτερα σπάνιες οι μελέτες του είδους από Τούρκους ερευνητές, ειδικά την εποχή εκείνη. Δεύτερον, γιατί ο ίδιος ο συγγραφέας είναι μια προσωπικότητα με ειδικό βάρος τόσο για την Τουρκία όσο και για την Ελλάδα, μέσα από τη στράτευσή του στα ιδανικά της ελευθερίας και του αγώνα κατά της καταπίεσης και την ένταξή του στη μαχόμενη Αριστερά ? υπό διωγμό στην Τουρκία, με θητεία στον Δημοκρατικό Στρατό στην Ελλάδα. Σε νεαρή ηλικία, υπό πολιτική επιτήρηση και στην αβεβαιότητα ενός παγκόσμιου πολέμου που μόλις ξεκινούσε, κατάφερε ένα επίτευγμα: ολοκλήρωσε την ανά χείρας μεταπτυχιακή μελέτη που εν τέλει αποτέλεσε διαχρονική παρακαταθήκη για τους επόμενους ερευνητές. Ήταν ένας από τους πρωτοπόρους που έριξαν μια καθαρή ματιά στο πρωτοφανές γεγονός και τις συνέπειές του χωρίς να παρασυρθεί από τα επιχειρήματα του συρμού που καλλιεργούν και τρέφονται από το «εθνικό συμφέρον». Από την εισαγωγή του Κωνσταντίνου Τσιτσελίκη

Τα ηλεκτρονικά μέσα και ο κυβερνοχώρος έχουν γίνει μέρος του συνειδητού και του ασυνείδητου ελέγχου την πραγματικότητας, ενώ στην ουσία απομακρυνόμαστε από αυτή. Η λειτουργίας του διαδικτύου (Skype) στην αναλυτική συνεδρία θέτει μια πολύπλοκη παράμετρο. Σε αντίθεση με τις ελεγχόμενες παρα­μέτρους μιας ψυχαναλυτικής συνεδρίας, εδώ μπορεί να προκύψουν προβλήματα άγνωστης αιτιολογίας και αντιμετώπισης, ακόμα και στον καλύτερα εξοικειωμένο και εξοπλισμένο χρήστη.Γίνεται μια πρώτη διερεύνηση της διαμόρφωσης αυτού του νέου αναλυτικού περιβάλλοντος, με αναφορές στην επίδρασή του σε θεμελιώδεις παράγοντες της αναλυτικής συνεδρίας, όπως μεταβίβαση-αντιμεταβίβαση, αντιστάσεις, πλαίσιο, εξωλεκτική επικοινωνία, απουσία της φυσικής σωματικής παρουσίας, δεο­ντολογία. Με παράθεση κλινικού υλικού προσφέρονται παραδείγματα της θεραπευτικής διάδρασης στην μέσω διαδικτύου ψυχοθεραπευτική επικοινωνία.Ο στόχος δεν είναι το ανάθεμα ούτε η εξιδανίκευση, αλλά η επισήμανση του τι μπορεί ή δεν μπορεί να προσφέρει στην ψυχανάλυση η χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας και κάτω από ποιες συνθήκες.

Η πολιτική οικολογία ασχολείται με ένα μεγάλο εύρος θεμάτων, όπως, μεταξύ άλλων, τη θεωρητική και φιλοσοφική ανάλυση της σχέσης κοινωνίας-φύσης, την άνιση πρόσβαση στους φυσικούς πόρους, την υφαρπαγή των κοινών αγαθών, τις πολιτικές διαχείρισης του περιβάλλοντος, τις ποικίλες «διακινδυνεύσεις», τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς για την εκμετάλλευση πόρων και τα κοινωνικά κινήματα τα οποία αντιστέκονται στα ή/και διεκδικούν τα παραπάνω. Η σημαντική διαφορά με την κυρί­αρχη οικολογική σκέψη είναι η πολιτικοποίηση των προβλημάτων, η αναζήτηση κερδισμένων και χαμένων κοινωνικών ομάδων και περιοχών και η επιμονή στα ερωτήματα «γιατί, πώς και πού». Ο τόμος περιλαμβάνει ορισμένες από τις εισηγήσεις που έγιναν στο ομότιτλο σεμινάριο που οργάνωσε το Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου στην Αθήνα την περίοδο 2013-2014, ως τμήμα των δράσεων του Ευρωπαϊκού Προγράμματος ENTITLE.

Το παρόν βιβλίο ανήκει στην κατηγορία των θεωρητικών κειμένων του Νετλ και αποτελεί απόσταγμα των απόψεων του συγγραφέα για τον ρόλο, τον χαρακτήρα και την εξέλιξη της εθνομουσικολογίας. Πρόκειται για επανέκδοση του βιβλίου The Sutdy of Ethnomusicology: 29 Issues and Concepts (1983), έπειτα από ριζική αναθεώρηση του αρχικού κειμένου. Το γνωστικό αντικείμενο της εθνομουσικολογίας ξεδιπλώνεται μέσα από μια ευχάριστη, αλλά πάντοτε εμπεριστατωμένη, εξέταση των βασικών ζητημάτων της θεωρίας και της μεθοδολογίας της μουσικολογικής έρευνας, των προβληματισμών που αφορούν τις προτεραιότητες και τα εσωτερικά ερωτήματα της εθνομουσικολογίας αλλά και τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η ίδια ως επιστήμη ή ως νέα αντιληπτική πραγματικότητα στο πλαίσιο ανοικτών διαθεματικών ανταλλαγών με άλλα γνωστικά πεδία και νέες ιστορικές εξελίξεις και συγκυρίες.

Μπορεί η έκρηξη διαφορετικών φαινομένων πολιτικής, στρατιωτικής και ρητορικής βίας, όπως η πυρηνική απειλή, οι αλληλοσπαραγμοί στον αραβικό κόσμο και η άνοδος του ξενοφοβικού λαϊκισμού, να αναχθεί πειστικά σε ένα συνεκτικό ερμηνευτικό σχήμα και να εξηγηθεί επαρκώς; Τι οδήγησε στη σημερινή βαθιά κρίση νομιμοποίησης της διεθνιστικής και ανοιχτής πολιτικής των θεσμών του δυτικού κόσμου και γιατί οι μεγάλες Εκκλησίες, μέχρι προσφάτως κεντρικοί πυλώνες προάσπισης της ειρήνης και της κοινωνικής ευαισθησίας, αποτελούν συστηματικό στόχο των κοινωνιών που προασπίζονται ακριβώς τις ίδιες αυτές αξίες; Η μιμητική θεωρία του Ζιράρ, θέτοντας στο κέντρο του ερμηνευτικού της σχήματος μια εικονοκλαστική σύνδεση μεταξύ βίας και θρησκείας, αξιώνει την επιτυχή διαύγαση της αιτίας αυτών των φαινομένων στο σύνολό τους. Ο Ζιράρ κατασκευάζει μια φιλοσοφική ανθρωπολογία της θρησκείας κατά την οποία η θρησκεία «πέρα από το να ρυθμίζει τη βία αποκρύπτει από τα μέλη της κοινωνίας την ευθύνη που έχουν αυτά τα ίδια για την εκδήλωση και ικανοποίηση των βίαιων ορέξεών τους».

Περιβαλλόμενοι από πέτρα, ξύλο και πηλό, από τσιμέντα και μωσαϊκά, ασκούμαστε στην εμπράγματη συνάντησή μας με τον κόσμο. Η ύλη με την οποία χτίζουμε αιμοδοτεί τους τεχνητούς οργανισμούς που κατοικούμε. Ωθεί την ύπαρξή μας να συμπλεύσει με τη μεταμορφωτική δράση των δυνάμεων της φύσης και διαστέλλει το άμεσο περιβάλλον μας στα μεγάλα ρεύματα των κοσμικών διεργασιών.Τα κείμενα που συγκεντρώθηκαν σε αυτόν τον τόμο επιχειρούν σύντομες διεισδύσεις στο νόημα των υλικών παραμέτρων του καθημερινού βίου. Αντικείμενα τέτοιας αναμόχλευσης γίνονται υλικά οικοδόμησης, αρχιτεκτονικά στοιχεία, όψεις του αστικού τοπίου και τόποι προσωπικών βιωμάτων. Σε όλα τους επενεργούν οι χθόνιες συντεταγμένες του εδάφους. Όλα τους μας εκτρέπουν σε αθέατους ορίζοντες και μας συνδέουν με στοιχειακές δυνάμεις των οποίων η δράση ολοένα απωθείται από το σύγχρονο οπτικό πεδίο. Με το εσωτερικό φορτίο τους, με την τραχύτητα και την φθορά τους, μας φανερώνουν την προοπτική ενός βάθους απ’ το οποίο αντλούνε τη θερμοκρασία τους όλες οι υποστάσεις και στο οποίο μπορούν να ξαναβρούν μια μυστική συνύφανση.

Ο θεωρητικός προβληματισμός για την ιδεολογία συνεπεκτείνεται με την ιστορία της αριστερής σκέψης. Παράλληλα, η έννοια της ιδεολογίας ορίζει το πεδίο των κοινωνικών επιστημών στην ιδιαιτερότητά του, τόσο από την πλευρά του αντικειμένου όσο και από εκείνην του υποκειμένου. Έχοντας ως αφετηρία τις παραπάνω παραδοχές, τούτη η σειρά διαλέξεων στοχεύει σε μια διερεύνηση του όρου, αφ’ ενός με αναφορά στην εν μέρει αόρατη διαδρομή του ανάμεσα σε σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις και αφ’ ετέρου ως προς τον ιδιάζοντα ρόλο του στη νεοτερική σκέψη εν γένει. Για το πρώτο, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο έργο ενός στοχαστή που είχε ρητά αποστασιοποιηθεί από τον όρο «ιδεολογία», ήτοι του Michel Foucault. Και για το δεύτερο, μελετάται η γενεαλογική σημασία του όρου στον μαρξισμό, εκκινώντας από τη χρήση του στο νεανικό έργο των Marx και Engels Η γερμανική ιδεολογία.

Στις 20 Μαΐου του 1971, στο κλαμπ Tahar Haddad της Τυνησίας, ο Φουκώ δίνει την τελευταία από μια σειρά ομιλιών που ξεκίνησαν το 1967, σχετικά με τη ζωγραφική του Μανέ. Σε αυτήν την τελευταία ομιλία, ο Φουκώ εξετάζει τη συμβολή του Μανέ στην ανατροπή των παραδοσιακών αξιών της ζωγραφικής σχολιάζοντας δεκατρείς πίνακες του Γάλλου ζωγράφου.«Σίγουρα ο Μανέ δεν εφεύρε τη μη αναπαραστατική ζωγραφική, καθώς σε αυτόν όλα είναι αναπαραστατικά, αλλά συνυπολόγισε στην παράσταση τα θεμελιώδη υλικά στοιχεία του καμβά. Ήταν πολύ κοντά στο να ανακαλύψει την εικόνα-αντικείμενο, τη ζωγραφική-αντικείμενο. Κι αναμφίβολα αυτή ήταν η θεμελιώδης προϋπό­θεση για να αποδεσμευτεί κάποια μέρα κανείς πλήρως από την αναπαράσταση και να αφήσει την επιφάνεια να παίζει απλώς με τις καθαρές και απλές ιδιότητές της, τις υλικές της ιδιότητες».«Σίγουρα ο Μανέ δεν εφεύρε τη μη αναπαραστατική ζωγραφική, καθώς σε αυτόν όλα είναι αναπαραστατικά, αλλά συνυπολόγισε στην παράσταση τα θεμελιώδη υλικά στοιχεία του καμβά. Ήταν πολύ κοντά στο να ανακαλύψει την εικόνα-αντικείμενο, τη ζωγραφική-αντικείμενο. Κι αναμφίβολα αυτή ήταν η θεμελιώδης προϋπό­θεση για να αποδεσμευτεί κάποια μέρα κανείς πλήρως από την αναπαράσταση και να αφήσει την επιφάνεια να παίζει απλώς με τις καθαρές και απλές ιδιότητές της, τις υλικές της ιδιότητες».

Ο τόμος αυτός περιέχει πρωτότυπα κείμενα από τα πεδία της φιλοσοφίας, των πολιτιστικών σπουδών, της θεωρίας της τέχνης, της θεωρίας των υφασμάτων, και της αρχιτεκτονικής, τα οποία δίνουν μία ολοκληρωμένη εικόνα της υφαντικής ως πολιτική, πολιτισμική και καλλιτεχνική πρακτική. Στο πρώτο μέρος, με τίτλο η πολιτική της υφαντικής, εξετάζεται η υφαντική ως παραδειγματική πολιτική μεταφορά για την κατασκευή της ευρωπαϊκής ταυτότητας και της ιθαγένειας. Το δεύτερο μέρος, Ο πολιτισμός της υφαντικής, εξετάζει ζητήματα θεωρίας και πρακτικής σχετικά με την θέμα. Το τρίτο μέρος, Υφαντική και αρχιτεκτονική, διερευνά την επιρροή των πρακτικών της υφαντικής σε αρχιτεκτονικά έργα. Τέλος, το τέταρτο μέρος, Τέχνες και η τέχνη της υφαντικής, παρουσιάζει την έκθεση καλλιτεχνών με τίτλο Υφαίνοντας την Ευρώπη: Ο κόσμος ως στοχασμός, που ήταν μέρος του προγράμματος «Πάφος πολιτιστική πρωτεύουσα 2017».