Compassion is present in everyday life and discussions; references to the emotion caused by the perception of another person’s suffering and misfortune appear in the mass media, in political campaigns and in a wide range of academic studies. This volume aims to examine the nature of compassion and discuss its role for aesthetic experience by exploring a number of questions related to this emotion. These questions include: What is the role of compassion in the Western public discourse? How does compassion differ from other emotions, such as empathy, sympathy or pity? In what ways did Ancient Greeks and Romans understand the concept of compassion? What is the place of compassion in illness narratives and medical care? How is empathy and compassion involved in our engagement with works of art? Can we appeal to the arts for the development of compassion? The contributors to this volume draw on a variety of disciplines in order to give an overview of the emotion of compassion and its role for aesthetic experience.

Τι σημαίνει η σύγχρονη μετάθεση της κλειδαριάς από την κατοικία στη γειτονιά για τη μορφή και το νόημα του αστικού χώρου; Πώς οι θυρόκλειστες κοινότητες και ο υλικός αποκλεισμός του χώρου συνδέονται με την παγκοσμιοποιημένη εκδοχή του πολιτισμού και με τον νεοφιλελευθερισμό; Με ποιο τρόπο η μετατόπιση της πεμπτουσίας της κατοικίας από τη στέγη στην θύρα επαναπροσδιορίζει την προβληματική του δημόσιου χώρου; Τελικά, πώς ο μετασχηματισμός του αστικού χώρου που εισάγουν οι gated communities συγκροτεί την πόλη σε σχέση με τον άλλο; Μέσα από την κριτική μελέτη των θυρόκλειστων κοινοτήτων στο πλαίσιο τόσο της βιβλιογραφικής τους επεξεργασίας όσο και της λογοτεχνικής τους απόδοσης, η συγγραφέας επιχειρεί μία διεπιστημονική προσέγγιση στη διερεύνηση των παραπάνω ερωτημάτων εντοπίζοντας στον αστικό χώρο σχεδιαστικές, κοινωνιολογικές, ψυχαναλυτικές και φιλοσοφικές ποιότητες. Στόχος της εργασίας είναι μία πολύπλευρη κατανόηση και ερμηνεία της θυρόκλειστης διάρθρωσης των γειτονιών και της σύγχρονης πόλης και η αντίστοιχη συμβολή στις σύγχρονες θεωρήσεις δημιουργίας των χώρων του καθημερινού μας βιώματος.

Η ανά χείρας μελέτη επιχειρεί μια υλιστική και διαλεκτική αποτίμηση της πολιτικής φιλοσοφίας του Διαφωτισμού μέσω δύο κορυφαίων εκπροσώπων του, του Τόμας Χομπς και του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ. Ό, τι επιδιώκεται εδώ είναι να έρθει στην επιφάνεια η επικαιρότητα της σκέψης των δύο στοχαστών για την κυριαρχία, ιδίως πάνω σε ζητήματα όπως το δημοκρατικό έλλειμμα και οι κοινωνικές ανισότητες που αντιλαμβανόμαστε γύρω μας. Στη φιλοσοφία του Χομπς η κυριαρχία εκφράζει τη διάκριση δύο επιμέρους περιπτώσεων ή ειδών ανθρώπου, του ελλόγως και του εμπαθώς δρώντος, σε ό, τι αφορά τις κανονιστικές αρχές θεμελίωσης μιας πολιτικά οργανωμένης κοινωνίας. Ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ πάλι αντιλαμβάνεται την κυριαρχία με όρους γέννησης και αναπαραγωγής του κοινωνικο-πολιτικού φαινομένου, εντοπίζοντάς την στον πυρήνα της κεντρικότερης κοινωνικής σχέσης, δηλαδή της κοινωνικά οργανωμένης εργασίας ή ανθρώπινης δημιουργικότητας. Επεκτείνοντας περαιτέρω αυτή την ανάλυση, υποστηρίζεται ότι η έννοια της γενικής βούλησης και άρα ολόκληρη η ρουσσωική προβληματική περί κυριαρχίας δεν εξαντλούνται σε ένα επίπεδο λειτουργίας των κοινωνικών και πολιτικών θεσμών, αλλά άπτονται καθοριστικά της ιχνηλάτησης ενός εξολοκλήρου ανακαινισμένου τρόπου οργάνωσης του ανθρώπινου πολιτισμού ως καθημερινού βίου. «Ο Γιώργος Μωραΐτης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια σπουδαία μελέτη, συμβολή στη σκέψη του Διαφωτισμού, μια μελέτη τροφή για τη σκέψη που απευθύνεται, όχι μόνο σε εκείνους που διατηρούν κάποια εξειδικευμένα φιλοσοφικά ενδιαφέροντα, αλλά γενικότερα σε όσους εξακολουθούν να σκέπτονται κριτικά, να μένουν όρθιοι και να αγωνίζονται για έναν καλύτερο κόσμο, για μια κοινωνία της ελευθερίας και της ισότητας, για μια δίκαιη κοινωνία». Γιάννης Πλάγγεσης Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας ΑΠΘ

Ο Τζέφφρυ Μπέννινγκτον γράφει στο πάνω μέρος της σελίδας την «Ντερρινταβάση», ένα ιδιότυπο λογισμικό ή μια βάση δεδομένων. Εκεί παρουσιάζει αναλυτικά και εξηγεί συστηματικά βασικά ζητήματα που πραγματεύτηκε ο Ντερριντά: από το σημείο, τη γραφή, την differance, το συγκείμενο και την υπογραφή μέχρι τη λογοτεχνία, το ασυνείδητο, τη θηλυκότητα, την έμφυλη διαφορά, τη δωρεά, την ετερότητα, τον νόμο, τη σχέση υπερβατολογικού-εμπειρικού και την πολιτική. Προκύπτει έτσι ένα πυκνό και διαυγές δοκίμιο, που διασαφεί πολλά δύσκολα σημεία της σκέψης του γάλλου φιλοσόφου, ενώ παράλληλα σχολιάζει την περίπλοκη σχέση του Ντερριντά με μείζονες στοχαστές όπως ο Καντ, ο Χέγκελ, ο Νίτσε, ο Φρόυντ, ο Χούσσερλ, ο Χάιντεγγκερ και ο Λεβινάς. Ο Ζακ Ντερριντά απαντά στο κάτω μέρος της σελίδας με το πιο απρόσμενο, ίσως, κείμενό του, την «Περιτομολόγηση» - ένα έργο περί περιτομής και εξομολόγησης. Συνθέτει 59 περιόδους-περιφράσεις τη στιγμή που κλείνει τα 59 του χρόνια και επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει την «Ντερρινταβάση» αρθρώνοντας φράσεις απολύτως απρόβλεπτες. Τις γράφει κατά τη διάρκεια ταξιδιών από την Καλιφόρνια ως τη Μόσχα, συνδυάζοντας σκέψεις για την εβραϊκότητά του και για τον επικείμενο θάνατο και την άνοια της μητέρας του. Το κείμενο θυμίζει λόγο αναλυόμενου ή εσωτερικό μονόλογο -αυτοβιογραφικό, φιλοσοφικό και λογοτεχνικό ταυτόχρονα- και ενσωματώνει αποσπάσματα από το προσωπικό ημερολόγιό του, από τις Εξομολογήσεις του Αυγουστίνου και από την εμπειρία του στη γενέτειρά του Αλγερία. Ανάμεσα στις πολλές εικόνες του τόμου ξεχωρίζει αυτή του εξωφύλλου: ο Μπέννινγκτον και ο Ντερριντά φωτογραφίζονται στην ίδια παράδοξη στάση στην οποία μια καρτ-ποστάλ, αναπαράγοντας ένα μεσαιωνικό χειρόγραφο, απεικόνιζε τον Πλάτωνα και τον Σωκράτη. Και παραμένουν ανοιχτά τα ερωτήματα ποιος μιλά και ποιος γράφει, ποιος υπογορεύει τι και σε ποιον.

Το βιβλίο αυτό εξετάζει και αναλύει την εισαγωγή του συν-αισθήματος στην κοινωνική θεωρία και στην έρευνα των κοινωνικών επιστημών, εστιάζοντας συγκεκριμένα στον τρόπο που η λεγόμενη «συν-αισθηματική στροφή» τροφοδοτεί την εθνογραφική γραφή και ανθρωπολογική ανάλυση. Αναδεικνύοντας τη γενεολογία της χρήσης του όρου αυτού, αλλά και τη σύνδεση, συσχέτιση και αποσύνδεσή του από τη μελέτη των συναισθημάτων και των αισθήσεων, της αναπαράστασης, και υποκειμένου -προκειμένου να εξηγήσει την εμφάνισή του τα τελευταία χρόνια όχι μόνο ως μια νέα επιστομολογική στροφή, αλλά κυρίως ως μία νέα μεθοδολογική πρόταση ανθρωπολογικής έρευνας- εξετάζονται στην αλληλοδιαπλοκή τους ζητήματα όπως, το φύλο και η φυλή, η αποικιοκρατία και η απο-αποικιοποίηση, η εκκομίκευση και η θρησκεία, η επισφάλεια και η οικολογία ως κομβικά ζητήματα ενόψει της σύγχρονης επιτακτικής ανάγκης επανακαθορισμού του πολιτικού.

Οι συμβολές που περιλαμβάνονται στον ανά χείρας τόμο αποπνέουν μια προσδοκία –ορισμένες ακόμα και μια βεβαιότητα– ότι τα πράγματα στην αστυνομία είναι δυνατό να αλλάξουν. Η αξία αυτών των εισηγήσεων σήμερα, εκτός του ότι παραμένουν επίκαιρες, είναι ότι μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για να συζητηθεί το γιατί δεν έγινε πραγματικότητα κάποια από τις μεταρρυθμίσεις που προτάθηκαν, ούτε καν η κοινοτική αστυνόμευση. Σήμερα, σχεδόν τέσσερα χρόνια έπειτα από εκείνη την εκδήλωση, μπορεί κάποιος να αναλογιστεί τα όσα μεσολάβησαν στο πολιτικό πεδίο, τα όσα προέκυψαν εν τω μεταξύ στον ευρωπαϊκό και τον παγκόσμιο χάρτη, καθώς και να θέσει ξανά το ζήτημα της αστυνομίας, αυτήν τη φορά ως ερώτημα. Μπορεί να υπάρξει εκδημοκρατισμός της αστυνομίας; Μπορεί η αριστερά να ξεπεράσει τον γενικόλογο λόγο περί δικαιωμάτων και να δει τους κατασταλτικούς μηχανισμούς υπό διαφορετικό πρίσμα που δεν θα περιορίζεται από τις βαθιά ριζωμένες θετικιστικές αντιλήψεις για το έγκλημα και τον εγκληματία ή τις διαχειριστικές μικροπολιτικές που καθορίζονται από την ατζέντα των ΜΜΕ;

Ένα Υπόμνημα του Αδαμάντιου Κοραή στο Παρίσι το 1803, την εποχή που ο Ναπολέων ήταν ακόμα Ισόβιος Ύπατος, είναι η αφετηρία της διεθνοποίησης του Ελληνικού Ζητήματος τις δύο πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, αλλά και η αφορμή για έναν νεαρό Γάλλο ευγενή, τον Σατωμπριάν, να επισκεφθεί την Ελλάδα, τρία χρόνια αργότερα, το 1806, να γοητευθεί από τη λάμψη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και να απογοητευθεί από τους σύγχρονους Έλληνες, που δεν έμοιαζαν σε τίποτα με τους αρχαίους προγόνους τους. Δέκα χρόνια αργότερα, το Ελληνικό Ζήτημα, έχοντας ευαισθητοποιήσει ακόμα περισσότερους διανοούμενους και ανθρώπους του πνεύματος στην Ευρώπη, οδηγεί έναν νέο Γάλλο συγγραφέα με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Σταντάλ να γράψει ένα κείμενο για την Αναγέννηση της Ελλάδας, και μάλιστα το 1816, την πρώτη χρονιά της Ιεράς Συμμαχίας, χρονιά σκοτεινή για όλους τους επαναστάτες της Ευρώπης. Είναι γοητευτικό να παρασυρθούμε σε μία μάλλον απλουστευτική προσέγγιση της επίδρασης που ασκεί η μία προσωπικότητα στην άλλη, καθώς οι διαδρομές των ιδεών του φιλελληνισμού ούτε γραμμικές υπήρξαν ούτε οι φορείς τους έδιναν το ίδιο περιεχόμενο στις έννοιες Έλληνας, Γραικός, Ρωμιός, Ελλάδα, ωστόσο εδώ, μέσα από την παράθεση των αντιλήψεων αυτών των τριών για το Ελληνικό Ζήτημα, αναδεικνύεται μία πανευρωπαϊκή αλήθεια που είχαν αρχίσει πια να την υποψιάζονται πολλοί. Το παλιρροϊκό κύμα της νεωτερικότητας που ξεκίνησε το 1789, παρά την προσωρινή του ήττα, ήταν αδύνατον να φρεναριστεί πλέον από οποιαδήποτε Ιερά Συμμαχία.

Το σατιρικό περιοδικό των Ιωαννίνων, Καραβίδα, που κυκλοφόρησε στις αρχές τις δεκαετίας του 1870, γίνεται αφετηρία ενός ταξιδιού στο χώρο και στο χρόνο, περιλαμβάνοντας σταθμούς στην Κεντρική Ευρώπη, τα οθωμανικά Βαλκάνια, την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τις πόλεις-λιμάνια της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Τα Ιωάννινα, ως ένα πολυεθνοτικό-πολυπολιτισμικό αστικό κέντρο των Δυτικών επαρχιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τη δεδομένη περίοδο βρέθηκαν στο επίκεντρο σημαντικών κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και εν γένει πολιτισμικών μεταβολών. Μέσα από τον λόγο του συντάκτη της Καραβίδας, Κωνσταντίνου Αραβαντινού (με το ψευδώνυμο Ιωνάς), προβάλλονται όψεις της τοπικής λογιοσύνης, των κυρίαρχων θεσμών-συμβόλων, καθώς και της νοοτροπίας και καθημερινότητας των κατοίκων.Οι αστικές ψυχαγωγικές αντιλήψεις και πρακτικές και ιδιαίτερα οι ανάλογες εξωτερικές επιρροές με σημείο αναφοράς τη μουσική και το χορό, συνιστούν το επίκεντρο της αφήγησης, με αφορμή την περιγραφή των παραστάσεων ενός σκανδαλιστικού, για τα ήθη της εποχής, βοημικού θιάσου καφέ σαντάν. Η ιστορική εθνομουσικολογική θεώρηση των ερευνητικών δεδομένων, υπό το πρίσμα μιας μικροϊστορικής προσέγγισης, αναπτύσσεται σε συνδυασμό με συναφείς διεπιστημονικές γλωσσολογικές, κοινωνιολογικές, θεατρολογικές, και ανθρωπολογικές πτυχές.

Μια περιήγηση σε τέσσερις μεγα-πόλεις της Λατινικής Αμερικής. Γνωστές και άγνωστες γειτονιές, γεμάτες χρώμα, ζωντάνια και φτώχεια. Mουσεία, πανεπιστήμια και διαδρομές σε αστικά τοπία, μέσα από τη ματιά, τους συνειρμούς και τις σκέψεις ενός γεωγράφου από τη Νότια Ευρώπη, που ασχολείται με την κοινωνιολογία της πόλης και ενδιαφέρεται για τους τρόπους με τους οποίους οι κοινωνικές αποστάσεις βρίσκουν έκφραση στον δομημένο χώρο. Μια περιήγηση που τελειώνει με την επίσκεψη σε μια εντελώς διαφορετική μεγαλούπολη του Νότου των ΗΠΑ, όπου ο πλούτος από το πετρέλαιο και η κυριαρχία του ιδιωτικού αυτοκινήτου συνυπάρχουν με τον έντονο διαχωρισμό των κοινωνικών και φυλετικών ομάδων στο χώρο της πόλης.

Ο Ζακ είναι ένας σκύλος. Ο αφηγητής δεν είχε φανταστεί ποτέ τον εαυτό του να φροντίζει κατοικίδιο ζώο, μέχρι που αναλαμβάνει τη μέριμνα του Ζακ. Περιστατικά καθημερινότητας αυτής της σχέσης γίνονται διαδρομές αναζήτησης επαναφέροντας κρίσιμα βιώματα από το παρελθόν. Ποιητικό και στοχαστικό αφήγημα διερευνά δυνατότητες να ειπωθεί εκ νέου εκείνο που έμοιαζε τελεσίδικα αφηγημένο. Μια πορεία από το είμαι στο γίνομαι.

Παρθένα ή σύζυγος, ετεροφυλόφιλος/-η: όποια και όποιος βγει έξω από αυτό το πλαίσιο κινδυνεύει. Θα τιμωρηθεί με πρόστιμο, φυλάκιση, κοινωνικό αποκλεισμό, διασυρμό, βιασμό, λιντσάρισμα, θάνατο. Ιδίως αν αποκαλυφθεί δημόσια.Στο Σεξ και ψέματα παντρεμένες, χωρισμένες και ανύπαντρες γυναίκες διαφόρων ηλικιών και κοινωνικών τάξεων, εργαζόμενες και νοικοκυρές, πόρνες και κοινωνικά μαχόμενες, δίνουν στη Λέιλα Σλιμάνι τις συγκλονιστικές τους μαρτυρίες μιλώντας για τη σεξουαλική τους ζωή με ειλικρίνεια και οδύνη, με αγανάκτηση και σκεπτικισμό, με αποφασιστικότητα και πισωγυρίσματα.Γυναίκες και άντρες αποτυπώνουν στις συνεντεύξεις τους τη σεξουαλική μιζέρια του μουσουλμανικού κόσμου, που εγγράφεται σε μια γενικότερη κοινωνική μιζέρια: ανεργία, απουσία πολιτιστικής προσφοράς, κλείσιμο των ευρωπαϊκών συνόρων, ριζοσπαστικός ισλαμισμός.ο Σεξ και ψέματα είναι μια ολοζώντανη περιγραφή των εντάσεων που δημιουργεί η σεξουαλικότητα στη μαροκινή κοινωνία και ευρύτερα στις αραβομουσουλμανικές χώρες. Είναι ένα μανιφέστο υπέρ της ελευθερίας των γυναικών και των αντρών να βιώνουν και να εκφράζουν τον έρωτα, την επιθυμία. Γιατί «τα σεξουαλικά δικαιώματα αποτελούν μέρος των δικαιωμάτων του ανθρώπου, δεν είναι επικουρικά δικαιώματα, επιπλέον μικροπράγματα που θα μπορούσες άνετα να κάνεις και χωρίς αυτά». Γιατί «όπως ο πιστός-πολίτης δεν επιτρέπεται να σκεφτεί από μόνος του και να πάρει τις αποφάσεις του με πλήρη συνείδηση, έτσι και δεν επιτρέπεται να κάνει έρωτα με όποιον θέλει».Το Σεξ και ψέματα είναι επίσης ένα πολιτικό μανιφέστο. Γιατί «εκείνοι που στα δεκάξι τους χρειάστηκε να ικετέψουν έναν τυχαίο μπάτσο να μην τους πάει στο τμήμα επειδή κρατιούνταν χέρι χέρι, διαπλάθονται για την ακρωτηριασμένη ζωή των δικτατοριών».

Τα κείμενα που έχουν συγκεντρωθεί σε αυτόν τον τόμο, έχουν αποκλειστικό θέμα τα βιβλία, τα έντυπα βιβλία και τον κόσμο τους, τον πολιτισμό που γεννιέται και περιστρέφεται γύρω από αυτούς τους άξονες.Η συγγραφέας, μια φανατική των βιβλίων, μοιράζεται τις σκέψεις της και τα συναισθήματά της που σχετίζονται με βιβλία που διάβασε. Τα φυσικά μέρη του βιβλίου (ράχες, εξώφυλλα, αυτιά), οι τόποι που διακινούνται (βιβλιοπωλεία, εκθέσεις, παζάρια, καρότσια), οι βιβλιοθήκες και οι τρόποι φροντίδας των βιβλίων (ταξινόμηση, συντήρηση), οι συνήθειες των αναγνωστών (υπογραμμίσεις, αφιερώσεις, αποκόμματα) αναδύονται από τις σελίδες και γίνονται πρωταγωνιστές.Τα βιβλία και ο κόσμος τους είναι μέσα σε όλα και πάνω από όλα. Πρόκειται για ένα βιβλίο αφιερωμένο στην αγάπη των βιβλίων.