Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει κείμενα για το σχολείο και την παθολογία του, τα οποία σηματοδοτούν την πορεία του στοχασμού, της ερευνητικής αναζήτησης αλλά κυρίως της τριανταπεντάχρονης πρακτικής του συγγραφέα ως σχολικού ψυχολόγου. Ο συγγραφέας, μέσα από τα κείμενά του, προτείνει μια άλλη ανάγνωση των βασικών προβλημάτων που ταλανίζουν το «υπαρκτό» σχολείο: τη «σχολικοειδή του απόφυση» (σχολική αποτυχία) και τη βία στο σχολείο. Και μια άλλη παρέμβαση η οποία στοχεύει όχι μόνο να προσαρμόσει το παιδί στο σχολείο αλλά κυρίως το σχολείο στο παιδί. O σχολικός ψυχολόγος καλείται να συμβάλει στην κριτική συνειδητοποίηση των εκπαιδευτικών φωτίζοντας τα κοινωνικά και θεσμικά αίτια της σχολικής αποτυχίας του λειτουργικού αναλφαβητισμού, της βίας και της παραβατικότητας. Καλείται επίσης να συμμετέχει στην οικοδόμηση ενός δημοκρατικού σχολείου αφού η επιστημονική έρευνα και το παιδαγωγικό πάθος πολλών πρωτοπόρων παιδαγωγών έχει καταδείξει πως ένα άλλο σχολείο είναι εφικτό, πως μπορούμε να θεραπεύσουμε το υπαρκτό σχολείο.

Τέταρτη ετήσια τιμητική διάλεξη προς τιμήν του νίκου Πουλαντζά (2010)

Η πρόσφατη – μετά το 1990 – αλβανική μετανάστευση προς την Ελλάδα υπήρξε εντυπωσιακή λόγω του πληθυσμιακού όγκου που μετακινήθηκε και ιδιαίτερη για έναν επιπλέον λόγο: για τον προσανατολισμό μόνιμης εγκατάστασης και τους ισχυρούς δεσμούς με το νέο περιβάλλον που ανέπτυξε ένα μεγάλο μέρος των μεταναστών από την Αλβανία. Η μελέτη της Βασιλικής Παπαγεωργίου, βασισμένη σε εντατική και μακροχρόνια εθνογραφική έρευνα, φωτίζει όψεις αυτού του ζητήματος, εστιάζοντας σε μια συγκεκριμένη μεταναστευτική ομάδα, αυτή των εθνοτικά Ελλήνων της Αλβανίας («Βορειοηπειρωτών»). Προσφέροντας μια ανθρωπολογική θεώρηση της μεταναστευτικής εμπειρίας, που μεθοδολογικά προκρίνει την προσέγγιση μικροεπιπέδου – διαπλέκεται, ωστόσο, και διασυσχετίζεται με ευρύτερα πλαίσια αναφοράς μακροεπιπέδου –, επιχειρεί να καλύψει ένα σχετικό κενό στην ελληνική βιβλιογραφία των μεταναστευτικών μελετών. Έτσι, το βιβλίο συνομιλεί με την πιο πρόσφατη κοινωνική θεωρία που έχει αναπτυχθεί σε μια αγγλόφωνη, κυρίως, βιβλιογραφία γύρω από την επεξεργασία των εννοιών του τόπου, του πολιτισμού, της ταυτότητας σε συνθήκες μετακίνησης, και της ενσωμάτωσης, ως κοινωνικής και πολιτισμικής σχέσης των μεταναστών με τα νέα περιβάλλοντα όπου εγκαθίστανται. Ταυτόχρονα, τοποθετείται κριτικά πάνω στο ζήτημα της πολιτισμικής διαφοράς και των κινδύνων υποστασιοποίησής της από έναν άκρατο πολιτισμικό σχετικισμό που λανθάνει συχνά στις θεωρητικές προσεγγίσεις των μεταναστευτικών μελετών.

Το βιβλίο αυτό διερευνά τη σχέση της ρητορικής με το δράμα και ιδαίτερα τη θέση της στο έργο του Σοφοκλή. Από την αναλυτική προσέγγιση των τραγωδιών αναδεικνύεται το πράγματι έντονο ρητορικό και επικοινωνιακό στοιχείο τους, προκύπτει η αμφίθυμη στάση του δραματουργού απέναντι στη δύναμη του λόγου και τις τεχνικές της πειθούς, ενώ διανοίγονται και νέοι ερμηνευτικοί δρόμοι μέσω αυτής της οπτικής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανίχνευση των φιλοσοφικών παραμέτρων που συνδέονται με το λόγο και τα επιχειρήματα στο έργο του Σοφοκλή, π.χ. η σχέση φύσης και νόμου, ρητορικής και ιατρικής, θεραπευτικού και νοσογόνου λόγου, και κυρίως η διερεύνηση των εννοιών της αλήθειας, του δόλου, της γνώσης, της πλάνης, της αυταπάτης, που σχετίζονται με την τραγικότητα της ανθρώπινης φύσης.

Η θέση πως «οι κοινωνικοί επιστήμονες πατούν στους ώμους γιγάντων», όπως οι Μαρξ και Βέμπερ, θα συναντούσε μάλλον την απαρέσκεια, ειδικά του δεύτερου. Αυτό δεν αναιρεί το ότι και οι δυο ανήκουν στους κλασσικούς, στο έργο των οποίων «καθρεφτίζονται» και οι επερχόμενες γενιές. Η κοινωνία - ιδιαίτερα στην κρίση που περνά σήμερα - έχει πολλά να διδαχθεί από την πολύπλευρη ανάγνωση του έργου του Βέμπερ: ο γερμανός κοινωνιολόγος (1864-1920) μάς εισάγει στον μεθοδολογικό προβληματισμό των κοινωνικών επιστημών που συμπυκνώνεται στο ερώτημα: πώς μπορούμε να κατανοούμε και να εξηγούμε την πραγματικότητα με τον πληρέστερο δυνατό τρόπο, παρά και πέραν των πεποιθήσεών μας. Οι συμβολές του παρόντος συλλογικού τόμου, με τη συμμετοχή διεθνώς αναγνωρισμένων μελετητών, πραγματεύονται πτυχές του έργου του μεγάλου κλασσικού και παρέχουν αφετηρίες για την απομυθοποιητική διερεύνηση και το νηφάλιο αναστοχασμό ως προς το παρόν και το μέλλον της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας που μας περιβάλλει.

8.8.2038: «γενεθλιακόν» για τα ενενήντα μου χρόνια. Στο «κοσμοδρόμιο» της Αφροδίτης, ενός πλανήτη που απέχει 38 εκατομμύρια χιλιόμετρα ή πενήντα οκτώ ώρες από τη Γη. Μας κρατούν, με προσποιητή ευγένεια, εκατόν είκοσι λεπτά επιπλέον από την προγραμματισμένη στιγμή των αναχωρήσεων, στην αίθουσα «Αμοιβαίας Γνωριμίας», για μια από κοινού γυμνασία της σκέψης. Πρόκειται, διατείνονται οι Αφροδισιανοί, για «τυπική» συζήτηση που ανήκει στις υποχρεώσεις των επισκεπτών τους. Θα μου απευθύνουν εκατόν τόσες ερωτήσεις (δεν συγκράτησα τον ακριβή αριθμό), για την απάντηση των οποίων δεν απαιτούνται παραπομπές σε κείμενα συναδέλφων, γνωστών ή μη, παλαιότερων ή σύγχρονων. Θα κάνουν μόνοι τους ηλεκτρονικά την απαραίτητη ταξινόμηση και προσομοίωση.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί εισαγωγή στην Κοινωνιογλωσσολογία. Οι συγγραφείς, που διδάσκουν στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, παρουσιάζουν με εύληπτο τρόπο βασικές κοινωνιογλωσσικές έννοιες και προβλήματα, χωρίς να παραγνωρίζουν την επιστημονική έρευνα ούτε να επιχειρούν να υποκαταστήσουν τη ζωντανή διδασκαλία και τα πολλαπλά διδακτικά μέσα. Στον πρόλογό τους σημειώνουν ότι προτείνουν αυτό το εισαγωγικό εγχειρίδιο όχι μόνο για το φοιτητικό αναγνωστικό κοινό αλλά και για ένα ευρύτερο κοινό με ενδιαφέρον για την κοινωνική διάσταση της γλώσσας.

Το εξαιρετικό αυτό βιβλίο παρέχει μια πλήρη επισκόπηση σε υψηλό επιστημονικό επίπεδο όλων των θεωριών του ιμπεριαλισμού, τόσο των κλασικών θέσεων όσο και των σύγχρονων ερμηνειών. Ανατέμνει με μεγάλη διορατικότητα και επάρκεια τις θεωρητικές υποθέσεις των διαφόρων προσεγγίσεων. Για να αποτιμήσουν τις θεωρίες που εξετάζουν, οι συγγραφείς συνθέτουν με εξαιρετική αποτελεσματικότητα αφενός την έννοια του συλλογικού-κοινωνικού κεφαλαίου που θεμελίωσε ο Μαρξ και αφετέρου την άποψη για την ιμπεριαλιστική αλυσίδα που ανέπτυξαν ο Λένιν και ο Πουλαντζάς. Γραμμένο με εξαιρετικό τρόπο, το βιβλίο αυτό πρόκειται να αποτελέσει τη βάση για τις ακαδημαϊκές συζητήσεις στα χρόνια που έρχονται. Kees Van Der Pijl Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Σάσσεξ Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια σημαντική συμβολή, καθώς προσεγγίζει τον «ιμπεριαλισμό» όχι ως προς τις φαινομενολογικές του εκφάνσεις, αλλά σε αναφορά με τις κατηγορίες της ανάλυσης του Μαρξ. Αυτό αφενός επιτρέπει τη σε βάθος κριτική των τρεχουσών θεωριών του ιμπεριαλισμού και αφετέρου θέτει τις βάσεις για μια εμπειρική ανάλυση των σύγχρονων διαδικασιών κρίσης που εδράζεται στις έννοιες της θεωρητικής ανάλυσης. Μια πραγματική πρόοδος στον διεθνή διάλογο σχετικά με τον ιμπεριαλισμό.

Σε αυτό τον τόμο περιλαμβάνονται κείμενα του Κοσμά Ψυχοπαίδη, δημοσιευμένα σε επιθεωρήσεις και στον ημερήσιο τύπο, τα οποία εκτείνονται σε μια περίοδο από το 1988 ώς το 2003. Θα μπορούσαν να χωριστούν σε κείμενα κριτικής πολιτικο-θεωρητικής προβληματικής και σε κριτικά κείμενα παρέμβασης στην άμεση συγκυρία. Τα τελευταία, πέρα από την αναφορά τους στην επικαιρότητα, χαρακτηρίζονται και –ορισμένες φορές– από παιγνιώδες ύφος ενώ, άλλες φορές, από αναστοχαστική απαισιοδοξία. Πρόκειται για μια απαισιοδοξία η οποία ανοίγεται στον κόσμο, αναζητώντας κριτική διέξοδο στις αντινομίες του. Αυτή η αναζήτηση συνδέεται με μια αξίωση να αναστοχαστούμε την αρνητική νεωτερική εμπειρία, όπως έχει συγκροτηθεί ιστορικά τον εικοστό αιώνα –και ανασυντίθεται διαρκώς– και έχει σχηματοποιηθεί ως κατάσταση ανελευθερίας και τυραννίας. Μέσω των κειμένων της παρούσας έκδοσης, ο αναγνώστης θα μπορέσει να παρακολουθήσει και να διερευνήσει τις βασικές γραμμές του θεωρητικού προγράμματος του Κοσμά Ψυχοπαίδη.

Με αυτό το βιβλίο οι ψυχαναλυτές Βασίλης Παπαδάκος και Ζωή Φραγκοπούλου μας εισάγουν στη φροϋδική και λακανική σκέψη. Η ιδιόμορφη αυτή εισαγωγή περιλαμβάνει δέκα δοκίμια που πραγματεύονται βασικές έννοιες της ψυχανάλυσης. Το υλικό τους προήλθε από την ανάγνωση των φροϋδικών και λακανικών κειμένων, σε συνδυασμό με την καθημερινή κλινική εμπειρία των συγγραφέων. Η επιλογή των συγκεκριμένων εννοιών έγινε αφενός με βάση ερωτήματα που αναδύθηκαν σταδιακά μέσα από την πρακτική και αφετέρου απορίες σχετικά με την απόδοση στα ελληνικά φροϋδικών και λακανικών όρων. Σκοπός των συγγραφέων δεν είναι η εξαντλητική περιγραφή των εννοιών αλλά μια ανάπτυξη που, ξεπερνώντας τη συνοπτική περιγραφή των ψυχαναλυτικών λεξικών, προσφέρει ένα περίγραμμα χρήσης και κατανόησής τους αφήνοντας ταυτοχρόνως ανοιχτές τις δυνατότητες περαιτέρω επεξεργασίας τους.