Βασίλης Τσελφές
< πίσω στους Συγγραφείς

Tα κείμενα του τόμου αφορούν την επιμόρφωση των Eλλήνων εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Eκπαίδευσης. Tρεις είναι οι κύριες μεταβολές που έχουν επιβάλει την επιμόρφωση: α) η ένταξη της Eλλάδας στην Eυρωπαϊκή Ένωση και η μετατροπή της σε κοινωνία υποδοχής μεταναστών, β) η ραγδαία εξάπλωση των Nέων Tεχνολογιών και γ) η κατάργηση των Παιδαγωγικών Aκαδημιών. Σκοπός του βιβλίου είναι να αποτιμήσει την υπάρχουσα εμπειρία και να προτείνει νέες κατευθύνσεις επιμόρφωσης θέτοντας στο επίκεντρο της κριτικής διερεύνησης την παιδαγωγική διάσταση της διαδικασίας που ακολουθείται.

«Μια από τις πιο παλιές διδακτικές προτάσεις των Φυσικών Επιστημών, η χρήση του εργαστηρίου στην εκπαιδευτική διαδικασία, βρίσκεται την τελευταία δεκαετία σε κρίση. Η κρίση αυτη δεν φαίνεται να προέρχεται από την περιορισμένη διδακτική αποτελεσματικότητα, που είναι γνωστή από παλιά. Το τοπίο γίνεται περίπλοκο εξαιτίας νέων όρων και νέων δυνατοτήτων». Το βιβλίο πραγματεύεται τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, τη θεωρία της γνώσης που θεμελιώνει τη διδακτική, την αντίστοιχη θεωρία μάθησης και τις ιδιαιτερότητες της διδασκαλίας εντός του εργαστηρίου. Ο Βασίλης Τσελφές είναι καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Αντικείμενο του τόμου αποτελούν το θέατρο και οι αντιλήψεις περί θεατρικότητας, ως αφετηρία για την εξέταση της έντασης μεταξύ της πραγματικότητας και των αναπαραστάσεών της. Τα κείμενα φιλοδοξούν να ιχνηλατήσουν την περιοχή που καλύπτει το θέατρο ως μοντέλο για την κατανόηση του προβλήματος της αναπαράστασης. Με πρώτο ζητούμενο την οριοθέτηση αυτής της περιοχής, κεντρικό άξονα της διερεύνησης αποτελεί η κατανόηση της αναπαράστασης ως διαδικασίας και όχι ως δεδομένου, παγιωμένου συσχετισμού. Στον παρόντα τόμο των τοπικών, επιστήμονες διαφορετικών κλάδων αναζητούν τομές στο πεδίο που ορίζεται με την κυριολεκτική ή μεταφορική αναφορά στη θεατρικότητα, συζητώντας, σε αντίστοιχες ενότητες, τη «μετάβαση στη θεατρικότητα», τον «λόγο της σκηνής», τη «θεατρικότητα του λόγου», τους «λόγους και τις σκηνοθεσίες».

Η χρήση των νέων μέσων και των νέων τεχνολογιών (πληροφορίας και επικοινωνίας) στη σύγχρονη τέχνη έχουν πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες κατασκευής «αφύσικων» πραγματικοτήτων ή «εναλλακτικών» εικόνων της πραγματικότητας. Η εξέλιξη αυτή ανέδειξε νέες όψεις ακόμα και σε εκείνα τα θέματα και τα μονοπάτια της καλλιτεχνικής έρευνας που είχαν εν μέρει εγκαταλειφθεί. Τ ευρήματα των σύχγρονων φυσικών επιστημών έχουν μεταβάλει την αντίληψή μας γύρω από τις διαδικασίες διαμόρφωσης των εικόνων μέσω του (ανθρώπινου) ματιού του εγκεφάλου. Αντιστοίχως η φύση και η οπτική υπόσταση των (ανα)παραστάσεων έχουν γίνει κύριο αντικείμενο έρευνας κλάδων σαν κι αυτούς της γνωσιακής επιστήμης και της επιστήμης των υπολογιστών. Η καλλιτεχνική πρακτική και η επιστημονική έρευνα μοιάζει να επιβάλλουν μια ριζική επαναξιολόγηση της φιλοσοφικής συζήτησης που σχετίζεται με την αντίθεση μεταξύ εικόνας και πραγματικότητας.

Ο τόμος αφιερωμένος στη μελέτη της παρουσίας και των πολλαπλών χρήσεων της ιδέας της κατασκευής, περιλαμβάνει 34 πρωτότυπα άρθρα και σημειώματα ελλήνων και ξένων μελετητών από διάφορες περιοχές της τέχνης, της επιστήμης και της φιλοσοφίας, καθώς και κείμενα του Φρόυντ και του Χέγκελ που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα. Στην πρώτη ενότητα του τόμου μεταφράζονται κείμενα από την ευρωπαϊκή πολιτιστική παράδοση του 2ού αιώνα, τα οποία έχουν συμβάλει στη διερεύνηση του περιεχομένου της ιδέας της κατασκευής. Στη δεύτερη ενότητα του τόμου γίνεται μια προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος ανάμεσα στις επιστημονικές, τις καλλιτεχνικές και τις φιλοσοφικές πρακτικές. Μέσα από συγκεκριμένες αναλύσεις χρήσεων της έννοιας της κατασκευής, επιδιώκεται η σύγκλιση των επιμέρους προβληματικών με τη βοήθεια της ακόλουθης διαίρεσης: α) φύση, νοητικές παραστάσεις και ασυνείδητο, β) κοινωνία, ιστορία και παιδεία, γ) τα τεχνήματα του λόγου, οι τεχνικές και οι τέχνες. Τέλος, στην τρίτη ενότητα του τόμου σχολιάζεται έμμεσα η επίκαιρη, παιδαγωγική και ποιητική διάσταση της έννοιας της κατασκευής