Κώστας Γαλανόπουλος
< πίσω στους Συγγραφείς

Μολονότι ο Προυντόν δεν κατέχει πλέον τη θέση αυτή, τον 19ο αιώνα θεωρούνταν, και πιθανόν να ήταν, ο επιδραστικότερος θεωρητικός της δημοκρατικής και σοσιαλιστικής παράταξης. Η επανεμφάνιση στον σύγχρονο θεωρητικό αλλά και τον δημόσιο λόγο μιας σειράς εννοιών και ιδεών, όπως φεντεραλισμός, αμοιβαιότητα, αποκέντρωση, πλουραλισμός, εξισορρόπηση και ριζοσπαστική μεταρρύθμιση, κάνουν απαραίτητη την εκ νέου εξέταση και αξιολόγηση του έργου αυτού του σπουδαίου, αλλά και αντιφατικού, στοχαστή.Τα κείμενα του τόμου συνθέτουν ένα μωσαϊκό το οποίο προσφέρει στον αναγνώστη μια εισαγωγή στο έργο του Προυντόν, μέσα από μια ποικιλία προοπτικών. Ο τόμος συμπληρώνεται από την πρώτη μετάφραση στα ελληνικά κειμένων του Προυντόν για τη διαλεκτική, την κατάργηση της πολιτικής και θρησκευτικής αυθεντίας και την οργάνωση της κοινωνίας στη βάση της αμοιβαιότητας. Ο αναγνώστης θα βρει επίσης ένα αναλυτικό χρονολόγιο για τη ζωή και το έργο του Προυντόν, καθώς και έναν εκτενή οδηγό πλοήγησης στη βιβλιογραφία.

Στον πυρήνα κάθε θεωρητικού σχηματισμού στην πολιτική φιλοσοφία βρίσκεται μια δέσμη θεμελιωδών προϋποθέσεων περί του ανθρώπου. Οι προϋποθέσεις αυτές εμφανίζονται με τη μορφή ανθρωπολογικών περιγραφών οι οποίες τείνουν να μετατρέπονται σε οντολογικές θέσεις, δηλαδή σε γενικεύσεις δεσμευτικού χαρακτήρα. Στη βάση αυτών οικοδομούνται τα ιδιαίτερα θεωρητικά συστήματα, με δομικές εννοιολογικές αρμώσεις όπως η ανθρώπινη φύση και οι ποιότητές της, η φύση της πολιτικής κοινωνίας, ο χαρακτήρας της ελευθερίας. Οι επεξεργασίες αυτές έχουν συνέπειες που φτάνουν έως την πολιτική θεωρία, όπως στις θέσεις για το κράτος, για τον πολίτη και την πολιτική ελευθερία, για τον χαρακτήρα της διακυβέρνησης και του πολιτεύματος. Η μεθοδολογική υπόθεση των ανθρωπολογικών και οντολογικών προϋποθέσεων μπορεί να χρησιμεύσει για μια ερμηνευτική και κριτική κατ? αντιπαράστασιν εξέταση του φιλελευθερισμού και του αναρχισμού, της φύσης της συγγένειάς τους, του βαθμού σύγκλισης ή απόκλισής τους.