Γιούργκεν Χάμπερμας
< πίσω στους Συγγραφείς

Με τον παρόντα τόμο εισάγεται στο ελληνικό φιλοσοφικό περιβάλλον η σχεδόν άγνωστη ως τώρα ερευνητική προβληματική της διατομικότητας. Έχει διαπιστωθεί ότι απλά φιλοσοφικά μοντέλα, όπως αυτό του φιλελεύθερου μεμονωμένου ατόμου ή εκείνο της συναθροιστικής κοινότητας, δεν μπορούν να απαντήσουν στα παραδοσιακά ερωτήματα «τι είναι η κοινωνική σχέση, η ατομικότητα, το υποκείμενο». Έναντι αυτών αναδύονται σήμερα θεωρίες της διατομικότητας, που αποτελούν προτάσεις συνθετότερης εννοιολόγησης του «ατομικού» και του «συλλογικού» ως σχέσης εν είδει δικτύου. Στα κείμενα του τόμου παρουσιάζεται η διάσταση του σχεσιακού χαρακτήρα της ανθρώπινης πραγματικότητας, όπως αυτή έγινε κατά καιρούς αντικείμενο της σκέψης στοχαστών στην προσπάθεια απάντησης του ερωτήματος «τι είναι ο άνθρωπος» (οντολογία της σχέσης).

Στον τόμο αυτό περιλαμβάνονται για πρώτη φορά κείμενα που καλύπτουν όλο το εύρος της επιστημολογικής και μεθοδολογικής συζήτησης στις κοινωνικές επιστήμες. Παρουσιάζονται όλες οι σημαντικές θεωρίες του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, οι διαμάχες περί αξιών, περί θετικισμού και περί ορθολογισμού που σημάδεψαν την πορεία των κοινωνικών επιστημών και οι σύγχρονες κατευθύνσεις του μεταδομισμού, του ιστορισμού, της ερμηνευτικής, μέχρι τη δεκαετία του '80. Οι συγγραφείς, παλαιότεροι και σύγχρονοι «κλασικοί» προέρχονται τόσο από την κοινωνιολογία και την πολιτική επιστήμη όσο και από τα οικονομικά, την ψυχολογία την ιστορία και τη φιλοσοφία. Τα περισσότερα από τα κείμενα μεταφράζονται για πρώτη φορά στα Ελληνικά, προσφέροντας στην επιστημονική κοινότητα, φοιτητές, ειδικούς αλλά και ενημερωμένο κοινό, μια μοναδική πηγή υλικών. Οι επιμελητές συνεισφέρουν μια κατατοπιστική συνοπτική εισαγωγή στην επιστημολογία των κοινωνικών επιστημών καθώς και έναν κριτικό σχολιασμό της συνολικής ιστορικής πορείας και των επίκαιρων ζητημάτων.

Ο τόμος περιλαμβάνει παλαιότερα και σύγχρονα κείμενα κλασικών της θεωρίας των επιστημών, που εκπροσωπούν τις κυριότερες σχολές της. Η αξία της έκδοσης έγκειται στο ότι για πρώτη φορά στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς συγκεντρώνονται και παρουσιάζονται αυτοτελή κείμενα, που δίνουν μια συνολική εικόνα της πορείας και των σημερινών αναζητήσεων στο πεδίο της φιλοσοφίας της επιστήμης. Η εισαγωγή του επιμελητή δίνει ένα σύντομο διάγραμμα της εξέλιξης της επιστημολογίας, βοηθώντας τον αναγνώστη να κατανοήσει τις διαφορές μεταξύ της αγγλοσαξωνικής, της γαλλικής και της γερμανικής προβληματικής και τα θέματα που έχουν μέχρι σήμερα τεθεί. Παρουσιάζει ακόμη συνοπτικά τα 19 κείμενα του τόμου, εντοπίζοντας τα βασικά τους σημεία και τις διαφορές τους.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί την αναθεωρημένη έκδοση της διατριβής υφηγεσίας του γνωστού Γερμανού φιλοσόφου και κοινωνικού επιστήμονα. Έχει χαρακτηριστεί διεθνώς ως μια ιδιαίτερα κρίσιμη συμβολή στη συζήτηση για το κοινωνικό κράτος και την ιστορία του, καθώς θέτει στο επίκεντρο το αίτημα ενός δημόσιου χώρου που λειτουργεί πολιτικά. Παρουσιάζοντας συστηματικά και αναλύοντας κριτικά την συγκρότηση και αλλαγή της αστικής δημοσιότητας, ο Χάμπερμας μας προσφέρει ένα βιβλίο θεωρητικά πολύτιμο αλλά και συναρπαστικό στην ανάγνωσή του.