Ο κινηματογράφος του Αντρέι Ταρκόφσκι έχει τη μοναδική ιδιότητα να συμπλέκει το οικείο με το ξένο, δημιουργώντας έτσι ενδιάμεσους χώρους ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό. Στον πυρήνα της ποιητικής του σκηνοθέτη βρίσκεται η έννοια του ανοίκειου, που εκφράζεται στον χώρο μέσω της χρήσης συγκεκριμένων κινηματογραφικών χει­ρι­σμών. Προβαίνοντας σε μια υφολογική ανάλυση των ταινιών του στο βιβλίο αναδεικνύεται πώς ο κινηματογράφος του Ταρ­κόφσκι κατασκευάζει ποιότητες χώρων που δια­νοί­γουν νέες προοπτικές στον κινηματογραφικό ρεα­λι­σμό και προτείνουν καινούργιους τρόπους αναπαράστασης της πραγματικότητας. Το κοινό που θέλει να γνωρίσει καλύτερα τις ταινίες του Ταρκόφσκι θα βρει εδώ μια ακόμα είσοδο στο πολυ­επίπεδο και πάντοτε ανοιχτό σε ερμηνείες έργο του. Ίσως σήμερα, σε πείσμα της γενικευμένης απώλειας νοή­ματος που βιώνουμε, ο Ταρκόφσκι είναι περισσό­τερο επίκαιρος από ποτέ.

Σε ποια οικονομία αισθήσεων και αντίληψης εδράζεται το ρέιβ; Πώς χαρτογραφεί νέα μονοπάτια στον κόσμο; Τι ιδεολογίες ανανεώνει, και πώς αυτές σχετίζονται με τις αισθητηριακές μεταβολές που προδιαθέτει και ευνοεί; Έχουν περάσει πάνω από 30 χρόνια αφότου ξέσπασε το μουσικό κίνημα του ρέιβ και διείσδυσε στη νυχτερινή διασκέδαση των δυτικών μητροπόλεων· και με τον «ηθικό πανικό» που συνόδευσε την κυκλοφορία της ουσίας Έκσταση, τα πολυήμερα και απομονωμένα σε ερήμους και δάση Φεστιβάλ, έγιναν οι κομιστές της αυθεντικότητας ενός μυστικού εορτασμού που έπρεπε να διαφυλαχτεί από τη μαζική αναγνώριση και την κρατική καταστολή. Σήμερα, οι ψυχεδελικές ουτοπίες του 1960 εκδραματίζονται τελετουργικά μέσω των φαντασμαγορικών δρώμενων και των σχεδιαστικών ναρκωτικών. Και οι διαδρομές των χίπικων καραβανιών και των πλάνητων στην Ανατολή εξελίχθηκαν στους χάρτες ενός νέου ευφορικού κοσμοπολιτισμού που τροφοδοτείται με το δικό του μουσικό είδος: την ψυχεδελική Trance. Ο συγγραφέας αντλεί εθνογραφικό υλικό από φεστιβαλικές διαδρομές στο Μαρόκο, την Ουγγαρία και την Ελλάδα για να εξετάσει την κινητικότητα στα γεωγραφικά και αντιληπτικά πεδία που διένοιξε η συναρμογή εκστατικών μουσικών, ψυχοενεργών ουσιών και αποκαλυπτικών αφηγημάτων. Στο βιβλίο αυτό, η διερεύνηση της διασκέδασης γίνεται εμβάπτιση στις πολιτισμικές αναπαραστάσεις του ανοίκειου πάνω στις οποίες φτιάχνονται τα όρια της νεωτερικότητας και τα προτάγματα της εξερεύνησης και της αναζήτησης άλλων κόσμων.

Σε αυτό το δοκίμιο, ο Πέτερ Σλότερνταϊκ αποσαφηνίζει τις θέσεις του για τη θρησκεία και τον ρόλο της στις προνεωτερικές και τις νεωτερικές κοινωνίες, με αφετηρία τη βιβλική αφήγηση του επεισοδίου που έλαβε χώρα στο όρος Σινά μετά τη σύναψη Διαθήκης ανάμεσα στον Θεό και τον ιουδαϊκό λαό μέσω του Μωυσή (βιβλίο της Εξόδου). Εκεί, σύμφωνα με τον συγγραφέα, αναδύθηκε για πρώτη φορά αυτό που ο ίδιος ονομάζει «μοντέλο Σινά»: η λογική της ολικής συμμετοχής σε μια κοινότητα, μέσω της απόλυτης υπακοής στις επιταγές της κοινής πίστης, όπως και της κοινής γλώσσας. Ο μονοθεϊσμός χαρακτηρίζεται από τη λογική του ενός Θεού, ο οποίος απαιτεί τη μέγιστη αφοσίωση. Εξού και στον πυρήνα του μονοθεϊσμού βρίσκονται επίσης ο φόβος της αποθέωσης, της αίρεσης και της ετεροδοξίας. Ο μονοθεϊσμός, λοιπόν, κατά τον Σλότερνταϊκ, σχετίζεται πρώτα και κύρια με ένα συγκεκριμένο είδος εσωτερικής βίας: τη βία που στρέφεται εναντίον όσων παραβιάζουν τη συνθήκη συμμετοχής στην κοινότητα με μια ρήξη της αφοσίωσης και της πίστης τους. Στη βάση αυτής της ανάλυσης της εσωτερικής λογικής που διέπει τον μονοθεϊσμό, ο Σλότερνταϊκ ανατρέχει στην ιστορική του κληρονομιά και δείχνει πώς μια τέτοια καταγραφή μάς επιτρέπει να ερμηνεύσουμε διάφορες σύγχρονες μορφές και εκδηλώσεις φονταμενταλισμού -είτε πρόκειται για ριζοσπαστικούς ισλαμιστές, είτε για την υπερσυντηρητική καθολική Αδελφότητα του Αγίου Πίου, είτε για ευαγγελικές σέκτες στις ΗΠΑ-, καθώς και τις αντιδράσεις των νεωτερικών κοινωνιών απέναντί τους.

«Η έκλειψη της πολιτικής ξεκίνησε όταν η πολιτική απέτυχε να αντιμετωπίσει επιτυχώς τους μετασχηματισμούς που της στέρησαν κατηγορίες και έννοιες. Έτσι, εδώ αναζητούνται γνήσια πολιτικά παραδείγματα σε εμπειρίες και φαινόμενα τα οποία συνήθως δε θεωρούνται πολιτικά: η φυσική ζωή των ανθρώπων επανατοποθετημένη στο κέντρο της πόλης· το στρατόπεδο συγκέντρωσης· ο πρόσφυγας· η γλώσσα ως κατεξοχήν πολιτικό πεδίο, αντικείμενο μιας αντιπαράθεσης και μιας χειραγώγησης χωρίς προηγούμενο· η σφαίρα των καθαρών μέσων ή των χειρονομιών, δηλαδή των μέσων τα οποία, παραμένοντας τέτοια, απελευθερώνονται από τη σχέση τους με ένα σκοπό. Το βιβλίο αυτό προσπαθεί να αναστοχαστεί την κατηγορία της πολιτικής εντός μιας νέας πραγματικότητας.» Τζόρτζιο Αγκάμπεν

Το βιβλίο είναι αποτέλεσμα μελέτης φωτοτυπημένων αντιγράφων των φακέλων του φοιτητικού Συλλόγου και της Κοινότητας Χαϊδελβέργης, καθώς και του προσωπικού αρχείου του συγγραφέα που ήταν μέλος και των δύο οργανώσεων. Σκιαγραφείται έτσι μια ιστορική διαδρομή, διανθισμένη με προσωπικό βίωμα, δύο σημαντικών ενώσεων ελλήνων του εξωτερικού. Οι οργανώσεις αυτές λειτουργούσαν με βάση την αρχή της αυτονομίας του μαζικού χώρου, αρχή που για τους έλληνες της Γερμανίας ήταν γνωστή σαν «το μοντέλο της Χαϊδελβέργης». Οι οργανώσεις που εξετάζονται στη εργασία αυτή είχαν από την αρχή σκοπούς που δεν εμπεριείχαν την έννοια του πολιτικού. Με το πέρασμα του χρόνου όμως επικράτησε η άποψη στα μέλη, ότι οι ως άνω οργανώσεις είχαν, εκ των πραγμάτων, και έναν πολιτικό χαρακτήρα. Η έρευνα εντοπίζει τους διαφορετικούς τρόπους εσωτερικής λειτουργίας που επέλεγαν τα μέλη τους για τη συγκρότηση των πολιτικών τους αποφάσεων. Με δεδομένο ότι η πραγματική πολιτική δράση αποτελεί βίωμα των ανθρώπων, το περιεχόμενο του βιώματος για τη δράση συγκροτείται από τη συμμετοχή τους στις εσωτερικές διαδικασίες της οργάνωσης. Ένα παράδειγμα θέλει τις εσωτερικές διαδικασίες να στηρίζονται στην ελεύθερη συμμετοχή των μελών, τα οποία θα αποφασίζουν με δημοκρατικές διαδικασίες και με αυτονομία απέναντι στον καταναγκασμό των Αρχών. Στο ίδιο παράδειγμα ως βασικές αξίες που θα προσδιορίζουν και το περιεχόμενο της πολιτικής δράσης αναφέρονται: η αξία της αντίστασης ενάντια στην καταπάτηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, καθώς και η αξία της ενίσχυσης της αξιοπρέπειας των μελών τους. Η έρευνα για τις Ελληνικές Ενώσεις στη Χαϊδελβέργη είναι και επίκαιρη, καθώς ακόμα και σήμερα γίνεται προσπάθεια να βρεθούν οι προσφορότεροι τρόποι για τη δημιουργία συλλογικοτήτων κοινωνικής δράσης με δημοκρατία και ελευθερία. Έτσι η παράθεση στοιχείων για τον τρόπο με τον οποίο έγιναν πράξη η δημοκρατική λειτουργία και η αυτονομία τόσο του Συλλόγου, όσο και της Κοινότητας ίσως μπορέσει να αναδείξει ένα παράδειγμα ελεύθερη

Δεν υπάρχει πια συμβολική ανταλλαγή στις νεωτερικές κοινωνίες, τουλάχιστον όχι ως μορφή που τις οργανώνει. Βέβαια, το συμβολικό δεν παύει να τις στοιχειώνει σαν τον θάνατό τους. Eίναι το σχήμα μιας κοινωνικής σχέσης θεμελιωμένης στην εξολόθρευση της αξίας, που το μοντέλο της παραπέμπει μεν για μας στα πρωτόγονα μορφώματα, όμως η ριζική της ουτοπία αρχίζει να εκρήγνυται σιγά σιγά σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας μας, μέσα στον ίλιγγο μιας εξέγερσης που δεν σχετίζεται πια καθόλου ούτε με την επανάσταση ούτε με τον νόμο της ιστορίας ούτε καν με την «απελευθέρωση» μιας «επιθυμίας». Σε αυτή την προοπτική, άλλα θεωρητικά συμβάντα αποκτούν κεφαλαιώδη βαρύτητα: τα αναγράμματα του Σωσσύρ, η ανταλλαγή/δώρο του Μως δεν είναι περίεργα επεισόδια στις παρυφές των γλωσσολογικών και ανθρωπολογικών κλάδων, φαινόμενα υποδεέστερα σε σχέση με τις μεγάλες μηχανές του ασυνειδήτου και της επανάστασης. Βλέπουμε να διαγράφεται μέσα τους μία και η ίδια μεγάλη μορφή, που δεν δικαιώνει ούτε την πολιτική οικονομία ούτε τη λιβιδινική: η μορφή της αναστρεψιμότητας, της κυκλικής αναστροφής, που βάζει παντού τέλος στη γραμμικότητα τόσο του χρόνου όσο και της γλώσσας, τόσο των οικονομικών ανταλλαγών όσο και της συσσώρευσης ή της εξουσίας. Κάθε σύστημα που πλησιάζει μια τέλεια επιχειρησιακότητα είναι κοντά στον χαμό του. Η αμφιθυμία παραμονεύει τα πιο ολοκληρωμένα συστήματα, εκείνα που έχουν κατορθώσει να θεοποιήσουν την αρχή λειτουργίας που τα διέπει – αυτή είναι σήμερα η προσομοίωση, πανταχού παρούσα, από την κυβερνητική επιχειρησιακότητα και τον γενετικό κώδικα μέχρι την τυχαία τάξη των μεταβολών και την αρχή της αβεβαιότητας. Απέναντί της αναδύεται κάτι που παίρνει παντού τη μορφή της εξολόθρευσης και του θανάτου. Είναι η μορφή ακριβώς του συμβολικού. Ούτε μυστικιστική ούτε δομική: αναπόδραστη. Η συμβολική ανταλλαγή και ο θάνατος, δίχως άλλο το πιο φιλόδοξο και μεγαλόπνοο έργο του Ζαν Μπωντριγιάρ, αξιώνει να εκφράσει αλλά και να υπερβεί μια εποχή, ανατέμνοντας κάθε είδους κοινωνικοπολιτικά και

Παρά την εκλογική ήττα του Ιουλίου 2019, ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει το πλέον ισχυρό αριστερό κόμμα στην Ευρώπη. Βρίσκεται ως αντιπολίτευση αντι­μέτωπο με το μείγμα νεοφιλελευθερισμού και παραδοσιακού πελα­τειακού συστήματος που έφερε τη χώρα στη βαθιά κρίση η οποία εκδηλώθηκε το 2009, και λογικά πρέπει να προετοιμαστεί για να αναλάβει και πάλι τη δια­κυβέρνηση της χώρας. Για να πετύχει όμως αυτόν το στόχο και να κατορθώσει να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα ανασυγκρότησης της οικονομίας και κα­θιέρωσης ριζοσπαστικών θεσμικών μεταρρυθμίσεων, που θα επιτρέψουν την άσκηση αποτελεσματικής περιβαλλοντικής πολιτικής και την εξάλειψη των ανισοτήτων, πρέπει να έχει το θάρρος και την προνοητικότητα να εξετάσει κριτικά τις ελλείψεις της προηγούμενης κυβερνητικής του θητείας. Για να ξεπεράσουμε μια ιστορική κρίση του καπιταλισμού, της οποίας οι επιπτώσεις είναι όλο και πιο ορατές, για την παραγωγή, το περιβάλλον και τις συνθήκες ζωής των πολλών, πρέπει να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε τη μετάβαση σε ένα μετακαπιταλιστικό καθεστώς, όπου ηγεμονική θα είναι μια συμμαχία των λαϊκών τάξεων και όχι ένα παρακμιακό και τροφοδοτούμενο από δη­μό­σιους πόρους κεφάλαιο, όπου η νέα φεουδαρχία θα έχει παραμεριστεί από θεσμούς συμμετοχής των εργαζομένων και των πολιτών στον δημοκρατικό σχεδιασμό.

Λα Φερμόζα, η όμορφη, αποκαλεί ο λαός του Τολέδου, πρωτεύουσας της μεσαιωνικής Καστίλης, τη Ρακέλ, κόρη του Γιεχούντα Ιμπν Έσρα, του Εβραίου υπουργού Οικονομικών του βασιλιά. Σύντομα ο βασιλιάς, ο Αλφόνσος Η΄ της Καστίλης, απαιτεί να γίνει η νεαρή Εβραία ερωμένη του. Η Ρακέλ δέχεται να προσφερθεί για την προστασία των ομοδόξων της και της ειρήνης. Το πάθος του ιππότη βασιλιά και η υποταγή της καλλιεργημένης Εβραιοπούλας εξελίσσονται σύντομα σε μεγάλο αμοιβαίο έρωτα, κι αυτό προκαλεί την οργή της βασίλισσας Λεονόρ, αδερφής του Άγγλου βασιλιά Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου, αλλά και της ισπανικής εκκλησίας. Ο πόλεμος με τους Άραβες, που κατέχουν τη Νότια Ισπανία, περιπλέκει τα πράγματα.

Ο συλλογικός αυτός τόμος αναζητά τις σύνθετες, αλ­ληλοδιαπλεκόμενες και διακρώς μεταβαλλό­με­νες πολιτικές και κοινωνικές σημασίες της παιδι­κής ηλικίας, αμφισβητώντας τα κλασικά ιδεολογή­μα­τα που την εκλαμβάνουν ως μια και ενιαία, εκτός κοινωνικού, ιστορικού και πολιτικού πλαι­σίου. Πώς η αθωότητα και η τρωτότητα των παιδιών εισέρχεται στο δημό­σιο λόγο; Πώς συμμετέχουν στις εμπειρίες της μετανάστευσης, της φτώχειας και της πολι­τι­κής αναταραχής; Πως εν τέλει συγ­κρο­τούνται τα παιδιά ως υποκείμενα, πως επι­τελούν την παιδικότητά τους και πώς, στην πορεία, δημιουργούν ρωγμές στα καθιερωμένα όρια μεταξύ παιδικότητας και ενηλικότητας διεκδι­κώ­ντας νέους όρους ύπαρξης και ανήκειν; Τα ερωτή­ματα αυτά δίνουν το στίγμα των κειμένων που επι­λέχ­θηκαν με σκοπό να συμβάλουν σε μια επίκαιρη διεπιστημονική προσέγγιση της παιδικής ηλικίας, μιας από της πιο «αυτονόητες» όσο και αινιγμα­τικές κοινωνικές κατηγορίες.

Στον πυρήνα κάθε θεωρητικού σχηματισμού στην πολιτική φιλοσοφία βρίσκεται μια δέσμη θεμελιωδών προϋποθέσεων περί του ανθρώπου. Οι προϋποθέσεις αυτές εμφανίζονται με τη μορφή ανθρωπολογικών περιγραφών οι οποίες τείνουν να μετατρέπονται σε οντολογικές θέσεις, δηλαδή σε γενικεύσεις δεσμευτικού χαρακτήρα. Στη βάση αυτών οικοδομούνται τα ιδιαίτερα θεωρητικά συστήματα, με δομικές εννοιολογικές αρμώσεις όπως η ανθρώπινη φύση και οι ποιότητές της, η φύση της πολιτικής κοινωνίας, ο χαρακτήρας της ελευθερίας. Οι επεξεργασίες αυτές έχουν συνέπειες που φτάνουν έως την πολιτική θεωρία, όπως στις θέσεις για το κράτος, για τον πολίτη και την πολιτική ελευθερία, για τον χαρακτήρα της διακυβέρνησης και του πολιτεύματος. Η μεθοδολογική υπόθεση των ανθρωπολογικών και οντολογικών προϋποθέσεων μπορεί να χρησιμεύσει για μια ερμηνευτική και κριτική κατ? αντιπαράστασιν εξέταση του φιλελευθερισμού και του αναρχισμού, της φύσης της συγγένειάς τους, του βαθμού σύγκλισης ή απόκλισής τους.

Αυτό που ονομάζουμε σαγήνη ?μια εκθαμβωτική μαγεία που μας συνταράζει, ή μια σειρά από απατηλές εκλάμψεις, μια παγίδα? φωλιάζει στις καθημερινές συναλλαγές μας, αλλά στοιχειώνει ψυχικές εκφράσεις και συμπτώματα. Το αναλυτικό εγχείρημα έχει βασικό στόχο να διασφαλίσει την αυθόρμητη ανάδυση και εκδίπλωση της μεταβίβασης, ώστε να επιτευχθεί η επεξεργασία της. Ο αναλυτής δεν είναι σαγηνευτής, αλλά προσπαθεί να ενεργοποιήσει ψυχικές κινήσεις και να αποτρέψει την υποβολή και τη σαγήνη που ενυπήρχαν στην ύπνωση και την καθαρτική μέθοδο των απαρχών της ψυχανάλυσης. Όμως, καθώς συσσωρευόταν η κλινική εμπειρία, διαφάνηκε ότι η αναλυτική συνθήκη δεν είναι απόλυτα ουδέτερη, αλλά εμπεριέχει δυνατότητες σαγήνευσης. Αυτές οι πτυχές της μπορούν να λειτουργήσουν άλλοτε με έναν ήπια διεγερτικό τρόπο, αποκαλύπτοντας και ευοδώνοντας την ψυχική οργάνωση, και άλλοτε να αποκτήσουν τραυματικές διαστάσεις και να εγκλωβίσουν τον αναλυόμενο, παγώνοντας την ψυχική του πλαστικότητα. Έτσι, πίσω από τη διάσταση της σαγήνης διαμορφώνεται μια εύθραυστη ισορροπία. Από τη μια συντάσσονται η στήριξη, η αντι-αλλοτριωτική διαδικασία, η ευχαρίστηση, η διεργασία συμβολοποίησης και η ταυτισιακή ολοκλήρωση, ενώ από την άλλη καραδοκούν η αιχμαλωσία, η σύγχυση και η τελική ακύρωση του αναλυτικού διαβήματος. Στα κείμενα που συναπαρτίζουν αυτήν τη Μονογραφία επιχειρείται η διακρίβωση της θέσης που κατέχει η έννοια της σαγήνης στην ψυχαναλυτική θεωρία και στην κλινική πράξη. Διερευνάται η σχέση της με το αναλυτικό πλαίσιο, το τραύμα, την οργάνωση της ταυτότητας, την πρωταρχική σκηνή, αλλά και η συμβολή της στο χιού­μορ, στην καλλιτεχνική δημιουργία και στη διαμόρφωση των μύθων.