Τζούντιθ Μπάτλερ
< πίσω στους Συγγραφείς

Η Μπάτλερ, μια από τις πλέον εξέχουσες φυσιογνωμίες κριτικής σκέψης σήμερα, αναπτύσσει σε αυτό το βιβλίο μια βαθιά και φιλοσοφικά ευαίσθητη προβληματική σχετικά με τις ΗΠΑ μετά το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου. Θέμα της, το ευάλωτο, το τρωτό, ό,τι υπόκειται στον κίνδυνο τραυματισμού, και από την άλλη η επιθετικότητα, η βία, ο θυμός –άμεσες και έμμεσες συνέπειες των γεγονότων και των πολιτικών παρεμβάσεων που άλλαξαν την εικόνα του δυτικού κόσμου, και ειδικά των Ηνωμένων Πολιτειών, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα. Βασικό της μέλημα είναι η διατήρηση και η θεμελίωση του οράματος ενός κόσμου χωρίς βία, καθώς και η ενίσχυση των δεσμών αλληλεγγύης που συγκροτούν πολιτικές κοινότητες. Το βιβλίο Ευάλωτη ζωή προσεγγίζει ζωές αξιοθρήνητες, βίους άδικους ή ακατανόητους, βιογραφίες ενός πολύμορφου και αντιφατικού σήμερα. Διερωτάται για τη σύγχρονη σημασία της κυριαρχίας και της αξιοπρέπειας σε συνθήκες Γκουαντάναμο. Επιχειρηματολογεί υπέρ του Λόγου και της διανόησης σε μια εποχή επιθετικής αμφισβήτησής τους. Πρόκειται για μια αναπάντεχα συνεπή κριτική ματιά, που μας επιτρέπει να δούμε με άλλα μάτια το κοινότοπο της περιρρέουσας αγριότητας.

Τρίτη ετήσια διάλεξη στη μνήμη του Νίκου Πουλαντζά 2009

Tο σώμα, που επί αιώνες ως ο άλλος πόλος του πνεύματος ή της ψυχής, θεωρείτο στο δυτικό πολιτισμό αυτονόητο δεδομένο, γίνεται στις σύγχρονες θεωρήσεις των κοινωνικών επιστημών και της φιλοσοφίας ζητούμενο. Δεν πρόκειται μόνο για μια στροφή των θεωρητικών αναζητήσεων, αλλά για μια κοινωνική αλλαγή. O κόσμος μας βομβαρδίζεται από προτροπές διατήρησης της νεότητας, μεταμόρφωσης και ωραιοποίησης των σωμάτων, ανάδειξης της προσωπικής ιδιαιτερότητας μέσα από σωματικά χαρακτηριστικά. Mια ολόκληρη αγορά ειδικοτήτων σχετικών με την «κατασκευή των σωμάτων» αναδεικνύεται μέσα από αυτές τις προτροπές: πλαστική χειρουργική, διαιτολογία, τατουάζ, πίρσινγκ, ντόπινγκ…Tο βιβλίο που επιμελήθηκε η Δήμητρα Mακρυνιώτη (Kαθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Aθηνών) περιλαμβάνει, πέρα από την αναλυτική και απολύτως κατατοπιστική εισαγωγή της, κείμενα γνωστών συγγραφέων (από τον Mauss μέχρι τον Agamben) που καλύπτουν όλες τις διαστάσεις της συζήτησης περί σώματος.Tα κείμενα επιχειρούν να αναδείξουν την ασαφή και αβέβαιη διάσταση του σώματος, την ιστορική, την κοινωνική και πολιτισμική του σημασιοδότηση, την κοινωνική του τοποθέτηση, αξιολόγηση και ιεράρχηση, την πειθάρχισή του σε μηχανισμούς ρύθμισης αλλά και την εναντίωσή του σε κοινωνικές επιταγές. Eίναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται σε ελληνική μετάφραση η διεθνής συζήτηση για το σώμα σε ένα τόμο εργαλείο για το μελετητή και απολαυστική ανάγνωση για τον κάθε ενδιαφερόμενο.

H σύγχρονη φεμινιστική σκέψη συμβάλλει καθοριστικά στη διερεύνηση και την αναθεώρηση θεωρητικών επεξεργασιών που αφορούν τη συγκρότηση του υποκειμένου, τη σχέση εξουσίας, αυτονομίας και εμπρόθετης δράσης, την ταυτότητα και τη διαφορά, τη συνύφανση λόγου και σωματικότητας, την ιδιότητα του πολίτη, την ηθική και την πολιτική της κοινωνικής αλλαγής.O τόμος αυτός αποτυπώνει τις θεωρητικο-πολιτικές συνθήκες που έχουν προσδιορίσει τους φεμινισμούς των δύο τελευταίων δεκαετιών του εικοστού αιώνα, έτσι όπως αυτοί συνομιλούν με την κοινωνική και ανθρωπολογική θεωρία, την ψυχανάλυση, το μεταδομισμό, τις μετααποικιακές σπουδές, τη λογοτεχνική και την πολιτισμική κριτική.

Τα κείμενα αυτού του τόμου επιχειρούν να μελετήσουν το θάνατο, τη θνητότητα και τη διαχείρισή τους με κοινωνικούς και πολιτικούς όρους. Στέκονται κριτικά στις τάσεις φυσικοποίησης των αιτίων και των συνθηκών θανάτου, στις κυρίαρχες αφηγήσεις και διαδικασίες που νομιμοποιούν πρακτικές εξόντωσης των επικίνδυνων Άλλων και διερευνούν τις πολιτικές προϋποθέσεις και ιεραρχίες με βάση τις οποίες οι έννοιες της ανθρώπινης ζωής και του ανθρώπινου θανάτου επιδέχονται διαφορετικές αξιολογήσεις. Ακόμη επιχειρούν να φέρουν στο προσκήνιο την ανατρεπτική δυναμική του απειλούμενου ή νεκρού σώματος, αμφισβητώντας έτσι το δεδομένο της συμμόρφωσής του σε επιβεβλημένες κανονικότητες και σημασιοδοτήσεις.