Βασιλική Λαλιώτη
< πίσω στους Συγγραφείς

Γιατί η ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στις επιτελεστικές τέχνες, όπως το θέατρο, η μουσική, η performance art, θεωρείται συχνά απειλητική για τη ζωντανότητά τους, δηλαδή για τη φυσική ενσώματη παρουσία καλλιτεχνών και κοινού στον ίδιο φυσικό χώρο και χρόνο;Διερευνώντας τη συζήτηση που αναπτύσσεται γύρω από αυτό το ερώτημα, η συγγραφέας διαπιστώνει ότι οι απόψεις που διατυπώνονται στο πεδίο των σπουδών επιτέλεσης (και άλλα συναφή αντικείμενα), μολονότι πολλές και διαφορετικές, είναι συνήθως θεμελιωμένες στο δίπολο πραγματικότητα-δυνητικότητα, και εγκλωβισμένες στις αντιφάσεις που προκύπτουν από αυτό. Η συζήτηση φανερώνει μια αγωνία, η οποία αφορά όχι την οντολογία της επιτέλεσης, αλλά την οντολογία του ανθρώπου, και ανακυκλώνει, στα σύγχρονα τεχνοπολιτισμικά συμφραζόμενα, προβλήματα (επιστημολογικά, ηθικά και πολιτικά) που συνδέονται με το γνωστό δίπολο φύση-πολιτισμός. Το βιβλίο αξιοποιεί προβληματισμούς ανθρωπολόγων, το έργο των οποίων εντάσσεται (ρητά ή άρρητα) κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, σε ποικίλα ρεύματα του μετανθρωπισμού, και προτείνει έναν διαφορετικό τρόπο κατανόησης της ψηφιακής επιτέλεσης: ως πεδίο ανάδυσης νέων ενσώματων υποκειμένων, τα οποία συγκροτούν και κατοικούν νέους χώρους και χρόνους, και συνεπώς αμφισβητούν περαιτέρω, στο επίπεδο τόσο της ζώσας και βιωμένης εμπειρίας όσο και της γνώσης αυτής της εμπειρίας, επίμονες βιολογικές και ουσιοκρατικές εννοιολογήσεις του ανθρώπου και της φύσης (του).

Ένα από τα θεωρητικά και ιδεολογικά μορφώματα του δυτικού νεωτερικού ορθολογισμού είναι η σχέση μεταξύ φολκλόρ και παράδοσης.Η διάκριση ανάμεσα στη βιωματική και την πολιτική αναπαράσταση δεν είναι εύκολη υπόθεση, ούτε για τους ερευνητές του παρελθόντος ούτε για τα μέλη των παραδοσιακών κοινωνιών στα οποία αναφέρονται οι ερευνητές. Η συζήτηση για το φολκλόρ είναι πρωτίστως μια συζήτηση για τη θεωρητική κατασκευή και τις πολλαπλές χρήσεις της έννοιας παράδοση. Ταυτόχρονα, ωστόσο, είναι δυνάμει και μια ευρύτερη συζήτηση για την ερμηνεία της πραγματικότητας και τι πολύπλευρες διαστάσεις, πολιτικές και άλλες, που ελευθερώνει και επικυρώνει ο λόγος για το παρελθόν, το ιστορικό και βιωματικό παρελθόν συγκεκριμένων κοινωνιών και μεμονωμένων ανθρώπων, ερευνητών και παραδόσεων. Ιδανικό πεδίο για τη διερεύνηση της σχέσης φοκλόρ και παράδοσης αποτελούν οι διάφορες μορφές σύγχρονου θεάματος (spectacle) και υπερθεάματος (show). Στις εκδηλώσεις αυτές διαπλέκονται διάφορες παραστάσεις και αναπαραστάσεις της παράδοσης, καθώς επίσης ποικίλες όψεις του φολκλόρ. Η σύνθετη πραγματικότητα της μουσικής και της χορευτικής διάστασης των θεαμάτων και υπερθεαμάτων γίνεται συνθετότερη αν ληφθεί υπόψη και η πραγματικότητα της πρόσληψής τους.