Νίκος Ράπτης
< πίσω στους Συγγραφείς

Από την Αναγέννηση και μετά η σπουδαιότητα της σκέψης των αρχαίων σοφιστών άρχισε να αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο. Η σοφιστική συνδέθηκε σε μεγάλο βαθμό με την αμφισβήτηση του δογματισμού και με τις νέες φιλοσοφικο-επιστημονικές μεθόδους. Τι αξία έχει, όμως, η γνώση χωρίς τον αναστοχασμό και την αυτογνωσία του υποκειμένου της; Ποια είναι η θέση του ανθρώπου μέσα στη φύση και στον κόσμο; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις μιας ορθολογικής ηθικής και πολιτικής; Τι σημαίνει δημοκρατία και ελευθερία; Τέτοιας σημασίας ερωτήματα έθεσαν οι σοφιστές του 5ου π.Χ. αιώνα, ενώ οι φιλόσοφοι, από τον Σωκράτη μέχρι τις μέρες μας, τους ακολούθησαν σε αυτές τις αναζητήσεις, συνήθως όμως αρνούμενοι να αναγνωρίσουν την πνευματική οφειλή τους. Ο Πρωταγόρας υπήρξε ο αρχαιότερος και ίσως ο σημαντικότερος σοφιστής. Τα αντικείμενα της έρευνάς του ήταν ποικίλα: η πολιτική, η ρητορική, η γλώσσα, η φύση της πραγματικότητας, της γνώσης και του ανθρώπου. Τι σημαίνει, όμως, «σοφιστής» και ποια είναι η διαφορά του από τον «φιλόσοφο»; Σε αυτήν τη μελέτη πραγματευόμαστε το συγκεκριμένο ερώτημα, ερμηνεύοντας διεξοδικά τη σκέψη του Πρωταγόρα σε αντιπαραβολή με τη σκέψη του Πλάτωνα, και σχολιάζουμε την κριτική του Αριστοτέλη στον σοφιστή. Επίσης, ένα βασικό θέμα της μελέτης μας είναι η σχέση του ανθρώπου με την αλήθεια, και η σχέση της αλήθειας με την ηθική και την πολιτική.