Κώστας Ν. Κουκουζέλης
< πίσω στους Συγγραφείς

Έναν αιώνα μετά τη γέννηση και μισό αιώνα μετά την έκδοση του opus magnum του Ρωλς, οι συμβολές στον παρόντα τόμο, Επανεξετάζοντας τη θεωρία της δικαιοσύνης, φωτίζουν εκ νέου τη στρατηγική δικαιολόγησης της θεωρίας του Ρωλς και τον τρόπο με τον οποίο αυτή αναμετράται με διαρκή διακυβεύματα της πολιτικής φιλοσοφίας και διερευνούν τη δυνατότητα της να παρέχει το θεωρητικό πλαίσιο για να προσεγγίσουμε επίκαιρα προβλήματα. Εισάγοντας εννοιολογικές διακρίσεις και επιχειρώντας εκλεπτύνσεις, φωτίζουν πτυχές της θεωρίας της δικαιοσύνης και διαμορφώνουν συνθετότερα σχήματα που συμβάλλουν στη βαθύτερη κατανόησή της. Αναδεικνύοντας την ισχύ της κανονιστικής πρότασης του Ρωλς όσο και τους περιορισμούς της, επιχειρούν να εμπλουτίσουν το εγχείρημα να αρθρωθούν νέα επιχειρήματα στη βάση της αλλά και να διερευνηθεί το πεδίο εφαρμογής της. Στην πορεία αναζήτησης για τη δικαιοσύνη αναδύονται παλαιά και νέα ερωτήματα, με επίκεντρο τη θέσμιση μιας δίκαιης κοινωνίας στον ορίζοντα των συγκρούσεων της ύστερης νεωτερικότητας. Ποιά είναι τα νήματα που συνδέουν τη θεωρία του Ρωλς με την κλασική παράδοση της πολιτικής σκέψης; Ποιές σχέσεις, σχέσεις αντιπαλότητας αλλά και εκλεκτικές συγγένειες, τη συνδέουν με σύγχρονα ρεύματα πολιτικού στοχασμού; Ποιές είναι οι μεθοδολογικές και επιστημολογικές προϋποθέσεις που συγκροτούν τη θεωρία της δικαιοσύνης και της προσδίδουν εγκυρότητα και δεσμευτικότητα; Ποιές είναι οι αξιακές δεσμεύσεις της και πως αυτή επαναπροσδιορίζει τη σχέση σας με τις θεμελιώδεις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης; Τελικά τι είναι αυτό που μας ωθεί να ανατρέχουμε στη ρωλσιανή θεωρία κάθε φορά που τίθενται ζητήματα δικαιοσύνης;  

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δομείται στη βάση θεμελιωδών αρχών και αξιών, που στοχεύουν μεταξύ άλλων στην προάσπιση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε περιόδους «κρίσης», όπως αυτή που συντελέστηκε το 2015 με την άφιξη ενός εκατομμυρίου και πλέον προσφύγων, το θεμελιακό υποβαθρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης φάνηκε να κλυδωνίζεται. Η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης ως εγγυήτριας των δικαιωμάτων όσων αναζητούν προστασία αμφισβητήθηκε, καθώς η αλληλεγγύη, ο επιμερισμός των ευθυνών και η προσφορά φιλοξενίας δεν προσεγγίστηκαν ούτε προσεγγίζονται εώς σήμερα με τον ίδιο τρόπο από τα κράτη μέλη. Παρότι οι ευρωπαϊκές αξίες εμφανίζονται στο δημόσιο διάλογο ολοένα και περισσότερο, η ερμηνεία τους διαφοροποιείται. Η ελαστικότητα στην απόδοση του ακριβούς νοήματος τους επέτρεψε και συνεχίζει να επιτρέπει την επίκλησή τους συχνά με ένα ασυμβατο φάσμα πολιτικών. Αυτή την ιδιαιτερότητα επιχειρεί να αναδείξει η παρούσα έκδοση. Υιοθετώντας μια διεπιστημονική προσέγγιση, οι συγγραφείς του τόμου, επιχειρούν να φωτίσουν την αντίφαση μεταξύ του προβεβλημένου αξιακού πλαισίου και της μεταναστευτικής πολιτικής που εξακολουθεί να εφαρμόζεται, τόσο στην Ευρωπαική Ένωση όσο και στην Ελλάδα. Φιλόσοφοι, πολιτικοί επιστήμονες, κοινωνιολόγος, κοινωνικοί ανθρωπολόγοι, διερευνούν με ένα πρωτότυπο συνδυασμό κοινωνικής επιστημονικής ανάλυσης και νομικής και φιλοσοφικής θεωρίας το θέμα των αξιών και αρχών, στην εφαρμογή πολιτικών φιλοξενίας, υποδοχής, και προστασίας της περιόδου 2015-2021