Το βιβλίο επιχειρεί μια κριτική παρουσίαση της πορείας και των προοπτικών της σύγχρονης πολιτικής ανάλυσης μέσα από τη συζήτηση των μεθοδολογικών αρχών της, των θεματικών και ερευνητικών ενδιαφερόντων της, καθώς και των θεωρητικών τάσεων στη σύγχρονη πολιτική επιστήμη. Στο πρώτο μέρος καταγράφεται η πορεία της πολιτικής ανάλυσης με αφετηρία τον κλάδο της συγκριτικής πολιτικής. Στο δεύτερο μέρος αναπτύσσεται το πολυσυζητημένο θέμα των «μεταβάσεων» στη δημοκρατία, με έμφαση στη συζήτηση για τις προοπτικές των μετακομμουνιστικών κοινωνιών και με ειδικό χώρο αναφοράς την περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το βιβλίο του κ. Λυριντζή απευθύνεται σε όλους όσους ενδιαφέρονται για τους προβληματισμούς και τις εξελίξεις στο χώρο και των κοινωνικών επιστημών, και ειδικότερα σε όσους ασχολούνται με τα ζητήματα της πολιτικής ανάλυσης και των σχέσεων εξουσίας.. Ο Χρήστος Λυριντζής είναι καθηγητής Πολιτικής θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Τρεις από τους γνωστότερους Γερμανούς σχολιαστές της Κριτικής Θεωρίας και τρεις Έλληνες ερευνητές που έχουν ασχοληθεί με το ίδιο θέμα προσπαθούν στον τόμο αυτό να απαντήσουν στο ερώτημα «ποιά είναι η σημερινή επικαιρότητα της θεωρίας που ανέπτυξε η Σχολή της Φραγκφούρτης». Εξετάζουν διαφορετικές όψεις αυτής της θεωρίας, από τις οικολογικές της προεκτάσεις μέχρι τις επιστημολογικές της συνέπειες και παρουσιάζουν τόσο τις διαδεδομένες απόψεις των μελών της Σχολής όσο και λιγότερο γνωστές τοποθετήσεις τους σε θέματα φιλοσοφίας, πολιτικής, αλλά και τέχνης. Τα κείμενα του τόμου δεν αποφεύγουν το ερώτημα που έχει θέσει η σύγχρονη συζήτηση σχετικά με τα στοιχεία ανορθολογισμού της Κριτικής Θεωρίας ούτε εκείνα που αφορούν στις διαφορές μεταξύ των αντιλήψεων επιφανών εκπροσώπων της, όπως μεταξύ του Αντόρνο και του Μπένγιαμιν ή μεταξύ του παλαιότερου πυρήνα και του Χάμπερμας.

Στη μονογραφία αυτή αναλύονται κεντρικές όψεις της θεωρίας του επιχειρήματος, από την προοπτική της σύγχρονης συζήτησης για την ορθολογικότητα. Η ανάλυση βασίζεται σε ευρύ φάσμα κειμένων (Αριστοτέλης και Σχολιαστές, ρητορική θεωρία της ύστερης αρχαιότητας, Καρτέσιος, σύγχρονοι θεωρητικοί). Πρόκειται για την πρώτη ελληνική συστηματική μελέτη του δικανικού επιχειρήματος από φιλοσοφική σκοπιά. Η πρωτότυπη προσέγγιση του συγγραφέα κάνει το βιβλίο ιδιαίτερα χρήσιμο για τη σύγχρονη συζήτηση. Για το βιβλίο του Μπασάκου γράφηκε πως αποτελεί μια από τις ελάχιστες κρίσιμες ελληνικές σμβολές στη διεθνή φιλοσοφική συζήτηση. Ο Παντελής Μπασάκος είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Το πώς η γνώση και γενικότερα η πληροφόρηση επηρεάζεται από τους τρόπους μετάδοσής της είναι ένα σημαντικό και πολυσυζητημένο πρόβλημα, που παίρνει διαφορετικές μορφές ανάλογα με τα μέσα (τις τεχνολογίες) και την εποχή της μετάδοσης. Οι δέκα μελέτες που φιλοξενούνται στον τόμο φιλοδοξούν να φωτίσουν το ζήτημα, εντάσσοντάς το στο χρονικό φάσμα που εκτείνεται από την μινωική εποχή ως την ύστερη αρχαιότητα και προσεγγίζοντάς το μέσα από μια πλούσια θεματολογία: τη διδασκαλία στη μυκηναϊκή και ομηρική εποχή, τα αθηναϊκά λαίκά δικαστήρια, την ιατρική της κλασσικής αρχαιότητας, το ρόλο των δρόμων στη διατήρηση της μνήμης στην αρχαιότητα, την απόκρυφη γνώση των πρώτων χριστιανών, την βυζαντινή ονειροκριτική, τα ανέκδοτα, τους μύθους, τις αφηγήσεις και τα κείμενα της αρχαιότητας.

Στον τόμο αυτό περιλαμβάνονται πέντε κρίσιμα δοκίμια του Βάλτερ Μπένγιαμιν στα οποία παρουσιάζεται -και ουσιαστικά ολοκληρώνεται- η πρωτότυπη και ιδιοσυγκρασιακή του φιλοσοφία της γλώσσας, μια φιλοσοφία ελάχιστα συστηματική, ωστόσο βαθιά ενορατική, η οποία επηρέασε αποφασιστικά τη σκέψη της Σχολής της Φραγκφούρτης και προανήγγειλε κρίσιμες θεωρητικές καινοτομίες του αιώνα μας. Τα δοκίμια αυτά είναι «Για τη γλώσσα εν γένει και τη γλώσσα του ανθρώπου», «Το έργο του μεταφραστή», «Για τη μιμητική ικανότητα», «Η γένεση της αλληγορίας» και «Ο αφηγητής»- όλα αυτοτελή γραπτά, εκτός από τη «Γένεση της αλληγορίας» που ανήκει στο τρίτο μέρος του νεανικού του έργου Οι πηγές του Γερμανικού Δράματος.

Η έντονη ενασχόληση σημαντικών φιλοσόφων και ιστορικών της φιλοσοφίας με τα κείμενα του Μαρξ, έπειτα από τις αλλαγές που συντελέστηκαν στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, αποδεικνύει το αυξανόμενο ενδιαφέρον των σύγχρονων στοχαστών για τη σκέψη που σφράγισε τα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια. Κύριο μέλημα, της μελέτης του Μπαλιμπάρ είναι να καταδειχθεί ότι ο Μαρξ είναι επίκαιρος συγγραφέας και ότι η σημασία του έργου του για τη φιλοσοφία είναι τώρα μεγαλύτερη από κάθε άλλη φορά.

Το βιβλίο συμβάλλει στην εκπόνηση μιας συνεκτικής εναλλακτικής στρατηγικής απέναντι στη νεοφιλελεύθερη διαχείριση των σύγχρονων κοινωνιών διεθνώς. Η κατανομή των κοινωνικών πόρων και η ανακατανομή κοινωνικού εισοδήματος δεν είναι τεχνικά ζητήματα, κοινωνικώς άχρωμα, υπαγόμενα στην αρμοδιότητα τεχνοκρατών της οικονομίας και της εξουσίας. Είναι κατ' εξοχήν πολιτικά διακυβεύματα, αφού αφορούν σε συσχετισμούς και συμφέροντα μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών τάξεων. Αναφέρονται σε ζητήματα συνολικής διευθέτησης της κοινωνίας, άρα ανασύρουν στην επιφάνεια του δημόσιου βίου το «κοινωνικό ζήτημα». Ως τέτοια, θέτουν επιτακτικώς το ζήτημα της ευθύνης της πολιτικής και της ηθικής της ποιότητας. Αξιώνουν ακόμη το δημοκρατικό πρωτείο της πολιτικής έναντι της οικονομίας. Θέτουν στο επίκεντρο του κοινωνικού βίου τον άνθρωπο ως πολίτη αλληλέγγυο με την κοινότητά του, με την οικουμένη, με τις γενιές του μέλλοντος. Ανασυσταίνουν, επομένως, τη διάκριση Δεξιάς και Αριστεράς. Ο Κώστας Σταμάτης είναι καθηγητής φιλοσοφίας και μεθοδολογίας του δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Ο πολυσέλιδος αυτός τόμος επιχειρεί να προσφέρει στον Έλληνα αναγνώστη μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εποπτεία του πεδίου στο οποίο αρθρώνονται οι σχέσεις Φύσης, Κοινωνίας και Πολιτικής και έτσι καλύπτει ένα σημαντικό κενό της σύγχρονης ελληνικής βιβλιογραφίας. Τα κείμενα από την αρχαιότητα ως τη σύγχρονη συζήτηση, αναφέρονται στις φιλοσοφικές παραδόσεις που έχουν επηρεάσει την αντίληψή μας για τη σχέση φύσης και κοινωνίας, στην ιστορία και τα ρεύματα της «πράσινης πολιτικής σκέχης» και στις κονστρουκτιβιστικές και κριτικές προσεγγίσεις της οικολογίας.

Στο βιβλίο παρουσιάζονται σύγχρονοι προβληματισμοί για τη διδασκαλία της ιστορίας στην εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, με ιδιαίτερη έμφαση στο δημοτικό σχολείο. Αναλύονται οι μεταβολές στους στόχους που θέτουν στο μάθημα οι κρατικές πολιτικές στην Ελλάδα, όπως προκύπτουν από τη διαχρονική εξέταση των αναλυτικών προγραμμάτων, και θίγεται το ζήτημα του «εθνοκεντρισμού» της σχολικής ιστορίας. Διερευνώνται οι αφετηρίες και οι συνέπειες της ταύτισης του μαθήματος με την καλλιέργεια της «φιλοπατρίας», ενώ συγχρόνως παρακολουθούνται οι νεότεροι προβληματισμοί για τη σημασία των εγχειριδίων καθώς και τις σύγχρονες κριτικές για την ελληνική εκδοχή τους. Παρουσιάζεται η σύγχρονη συζήτηση, τόσο σε ελληνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για τις κατευθύνσεις της σχολικής ιστορίας. Η Έφη Αβδελά είναι καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Ο τόμος περιλαμβάνει παλαιότερα και σύγχρονα κείμενα σχετικά με την παδική ηλικία από το χώρο της κοινωνιολογίας, της κοινωνικής ανθρωπολογίας, της κοινωνικής ιστορίας και της ψυχανάλυσης. Τα κείμενα, τα περισσότερα από τα οποία μεταφράζονται για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα, οργανώνονται σε έξι ενότητες α. παιδική ηλικία: από την επινόηση στην «εξαφάνιση» β. χρόνος και ηλικία γ. απέναντι στον κόσμο των ενηλίκων δ. πώς γεννιέται η παιδική ταυτότητα ε. μεγαλώνοντας σε άλλους πολιτισμούς στ. κοινωνικός έλεγχος και δικαιώματα. Στην εισαγωγή η επιμελήτρια παρουσιάζει τα ζητήματα που η μελέτη της παιδικής ηλικίας θέτει για την κοινωνική θεωρία και προσφέρει στον αναγνώστη ένα συνδετικό ιστό μεταξύ των κειμένων.

Ο τόμος περιλαμβάνει παλαιότερα και σύγχρονα κείμενα κλασικών της θεωρίας των επιστημών, που εκπροσωπούν τις κυριότερες σχολές της. Η αξία της έκδοσης έγκειται στο ότι για πρώτη φορά στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς συγκεντρώνονται και παρουσιάζονται αυτοτελή κείμενα, που δίνουν μια συνολική εικόνα της πορείας και των σημερινών αναζητήσεων στο πεδίο της φιλοσοφίας της επιστήμης. Η εισαγωγή του επιμελητή δίνει ένα σύντομο διάγραμμα της εξέλιξης της επιστημολογίας, βοηθώντας τον αναγνώστη να κατανοήσει τις διαφορές μεταξύ της αγγλοσαξωνικής, της γαλλικής και της γερμανικής προβληματικής και τα θέματα που έχουν μέχρι σήμερα τεθεί. Παρουσιάζει ακόμη συνοπτικά τα 19 κείμενα του τόμου, εντοπίζοντας τα βασικά τους σημεία και τις διαφορές τους.