Η πολυσυζητημένη και μεταφρασμένη σε πολλές γλώσσες μελέτη του Ντελέζ αποτελεί μια γοητευτική διαδρομή στη ζωή του Σπινόζα, αναλύει τους λόγους για τους οποίους κατηγορήθηκε για υλισμό, ανηθικισμό και αθεϊσμό, εξετάζει τις έννοιες του Καλού και του Κακού μέσω της αλληλογραφίας του, και παρουσιάζει μια επισκόπηση της εξέλιξής του, και την εμβέλεια της σκέψης του στη σημερινή εποχή. Κυρίως, όμως αναπτύσει σε μια συμπυκνωμένη και αυστηρά δομημένη ανάλυση τις βασικές έννοιες της Ηθικής μίας προς μία: την ουσία, την υπόσταση, οι παθήσεις και τα παθήματα, τις κοινές έννοιες, τον τρόπο, το πνεύμα και το σώμα, την αιωνιότητα, την αναγκαιότητα, τη δύναμη, τη νόηση, τη φύση. Η μελέτη του Ντελέζ είναι πολύτιμη όχι μόνο για το εύρος και το βάθος των αναπτύξεών της, όχι μόνο για τη συμβολή της στην κατανόηση του σπινοζικού έργου, αλλά και για έναν ακόμη λόγο ιδιαίτερα σημαντικό: ο Ντελέζ δείχνει πόσο επίκαιρη είναι πάντα η σκέψη του Σπινόζα, πώς «συγγραφείς, ποιητές, μουσικοί, κινηματογραφιστές, ζωγράφοι επίσης, ακόμη και περιστασιακοί αναγνώστες, μπορεί αίφνης να διαπιστώσουν πως είναι σπινοζιστές, περισσότερο από τους κατ’ επάγγελμα φιλοσόφους».

Ο τόμος περιλαμβάνει για πρώτη φορά συγκεντρωμένο όλο το θεωρητικό μέρος της περίφημης έρευνας για την αυθεντία και τον αυταρχισμό που διεξήγαγε το Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών της Φραγκφούρτης στις κρίσιμες στιγμές της εξάπλωσης του ναζισμού στην Ευρώπη. Στο πρώτο από τα τρία κείμενα που περιλαμβάνονται στον τόμο, γραμμένο από τον Χορκχάιμερ, εξετάζεται από τη σκοπιά της κοινωνικής φιλοσοφίας το εξαιρετικά επίκαιρο τότε, αλλά πάντα καίριο ερώτημα: τι κάνει τους ανθρώπους μιας εποχής να αποδέχονται εξαρτήσεις που με αντικειμενικά κριτήρια θα αποδεικνύονταν ανορθολογικές; Στο κείμενο που ακολουθεί, ο Φρομμ παρουσιάζει μια κριτική προσέγγιση της φροϋδικής θεωρίας, που του επιτρέπει να εξετάσει το φαινόμενο της αποδεκτής εξάρτησης, της «αυθεντίας», ως ταυτοχρόνως κοινωνικό και ψυχολογικό. Το κείμενο του Φρομμ, ένα από τα «ιδρυτικά κείμενα» της Κοινωνικής Ψυχολογίας θεωρείται εδώ και δεκαετίες κλασικό. Ο τρίτος από τους συγγραφείς, ο Μαρκούζε, προσπαθεί στο κείμενό του να καταδείξει την εσωτερική συνέχεια στη σύλληψη της αυθεντίας εκ μέρους της αστικής σκέψης, από τις απαρχές της μέχρι τη σύγχρονη πολιτική και κοινωνική θεωρία. Το ενδιαφέρον του βρίσκεται κυρίως στο να αναδείξει τις αντιφάσεις που συνδέονται με την ίδια την οργάνωση των κοινωνικών σχέσεων.

Ο τόμος περιλαμβάνει κείμενα στην αγγλική και γαλλική γλώσσα που αναφέρονται στο επίκαιρο ζήτημα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στην Ευρώπη. Προϊόντα του διεθνούς εργαστηρίου για την εκπαίδευση εκαπιδευτικών στην διαπολιτισμική αγωγή που έγινε το 1995, τα κείμενα αυτά διερευνούν την σχέση πολιτισμού και ανθρώπινων δικαιωμάτων, την ευρωπαϊκή πολιτική, τις παιδαγωγικές και διδακτικές μεθόδους, τη συγκρότηση ταυτοτήτων, τη διγλωσσία, την γλωσσική πολιτική, τα διαπολιτισμικά σχολεία, τις προκαταλήψεις, το ρατσισμό και τις διακρίσεις στα αναλυτικά προγράμματα, τις αντιστάσεις των εκπαιδευτικών και τις συνθήκες στη σχολική τάξη. Η παρουσίαση της ευρωπαϊκής εμπειρίας στη διαπολιτισμική εκπαίδευση περιλαμβάνει παραδείγματα από την Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Σουηδία, την Ιταλία και τη Βρετανία, ενώ καλύπτει όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Ο τόμος, περιλαμβάνει πρωτότυπα κείμενα ελλήνων και ξένων μελετητών διαφόρων περιοχών των επιστημών του ανθρώπου που συζητούν τη σχέση πειθαρχίας/γνώσης σε διάφορες πρακτικές και λόγους (όπως φυλακή, εργασία, ψυχιατρική, νοσοκομείο). Μια σημαντική ενότητα του τόμου επικεντρώνει στο ζήτημα της πειθαρχίας, των διαφορετικών εκδοχών και της αμφισβήτησής της στις πρακτικές και στους λόγους της εκπαίδευσης και της μάθησης και θέτει ερωτήματα που αφορούν τις σύγχρονες διαδικασίες συγκρότησης των υποκειμένων. Παρακάτω η συζήτηση διευρύνεται καθώς εξετάζονται από διάφορες οπτικές γωνίες των επιστημών του ανθρώπου οι «συνέπειες» της γνώσης/πειθαρχίας, και της απουσίας της, στην εμπειρία και στη σκέψη, στη φύση και στην κοινωνία. Η σχέση τέχνης και πειθαρχίας αναπτύσσεται σε δυο «παραδειγματικά» κείμενα ενώ άλλα κείμενα εστιάζουν στις φιλοσοφικές και ιστορικές καταβολές της έννοιας της πειθαρχίας.

Στα κείμενά του αυτά ο καθηγητής Κλάους Όφφε θέτει υπό αμφισβήτηση τις μέχρι τώρα βασικές παραδοχές των κοινωνικών επιστημών για την εργασία ως θεμελιώδη τους έννοια. Κεντρική θέση του συγγραφέα είναι πως το εργασιοκεντρικό μοντέλο της κοινωνίας δεν μπορεί πια να αποτελεί τον θεμέλιο λίθο των θεωρητικών οικοδομημάτων της κοινωνιολογίας. Και αυτό για τρεις κυρίως λόγους: πρώτον στην έννοια «εξαρτημένη εργασία» περιλαμβάνονται αδιάκριτα άπειρες διαφορετικές ανθρώπινες δραστηριότητες που εκτός από το όνομα «εργασία» δεν έχουν τίποτε το κοινό, δεύτερον στις σύγχρονες βιομηχανικές κοινωνίες το ειδικό βάρος της εργασίας στη ζωή του ανθρώπου μειώνεται προς όφελος του ειδικού βάρους του ελεύθερου χρόνου, και τρίτον, για τους παραπάνω λόγους, η έννοια της «εργασίας» δεν επαρκεί ως θεμέλιο ανάλυσης της σύγχρονης κοινωνίας. Σ’ αυτό το πλαίσιο ο Όφφε εξετάζει την δομή και τον ρόλο των εργατικών συνδικάτων σήμερα. Ιδιαίτερη αναφορά κάνει σε αναγκαίες αλλαγές των οργανωτικών τους μορφών και του διεκδικητικού τους πλαισίου, προβάλλοντας κυρίως το περιεχόμενο διεκδικήσεων που έχουν στο επίκεντρό τους την αύξηση του ελεύθερου χρόνου.

Η έντεχνη αραβική μουσική, η οποία χαρακτηρίζεται από την αρχή της μονωδίας, του τροπισμού (Maqam) και της αυτοσχεδιαστικής-σολιστικής εκτέλεσης (ή ολιγομελών οργανικών συνόλων), συγκροτήθηκε, καλλιεργήθηκε και εξελίχθηκε κυρίως ως αυλική τέχνη (μουσική δωματίου), στα Χαλιφάτα των Ομαγιάδων (661-750) και Αββασιδών (750-1258) της μεσαιωνικής περιόδου και καθορίζει μέχρι την σύγχρονη εποχή την κοσμική μουσική έκφραση του ισλαμικού πολιτισμικού χώρου. Η μεταφραστική δραστηριότητα των Αράβων και οι επιδράσεις του αρχαιοελληνικού μουσικοθεωρητικού στοχασμού, η συγκρότηση του αραβικού τονικού συστήματος, τα είδη της έντεχνης κοσμικής μουσικής, οι εξωμουσικές τους συνδέσεις, η σύνθεση των οργανικών συνόλων και η αισθητική του ηχοχρώματος αποτελούν τους κύριους πόλους της παρούσας μελέτης. Τέλος, συνεξετάζονται οι θεωρίες που αφορούν τις πιθανές επιδράσεις που άσκησε ο αραβικός μουσικός πολιτισμός στο σύνολό του (μουσική θεωρία και μουσική πράξη), στην κοσμική μουσική έκφραση του δυτικού μεσαιωνικού κόσμου.