Ο τόμος συγκεντρώνει τα πιο σημαντικά από τα πρώιμα κείμενα του Τάλκοτ Πάρσονς, ο οποίος, αν και διεθνώς θεωρείται θεμελιωτής της σύγχρονης κοινωνιολογίας, στην Ελλάδα παραμένει σχετικά άγνωστος. Στα κείμενα που μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά, μπορεί κανείς να εντοπίσει σε καθαρή μορφή όλες εκείνες τις φιλοσοφικές, επιστημολογικές και ιδεολογικές διαστάσεις που διαμόρφωσαν αργότερα την προβληματική της Δομής της κοινωνικής δράσης. Ο Τάλκοτ Πάρσονς αξιολογεί εδώ το έργο του Ντιρκέμ, του Βέμπερ, του Ζόμπαρτ, του Μάρσαλ, του Παρέτο, αλλά και του Μαρξ και θέτει το ζήτημα της μεθόδου των κοινωνικών φαινομένων και της σχέσης της κοινωνιολογίας με τις υπόλοιπες κοινωνικές επιστήμες.

Το Μεγαρικό Γλωσσικό Ιδίωμα – Λεξικογραφική Μελέτη είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας συγκέντρωσης και επεξεργασίας του ιδιωματικού γλωσσικού υλικού που χρησιμοποιούσαν οι Μεγαρείς. Η γλώσσα, εκτός από μέσο επικοινωνίας, αποτελεί εργαλείο νόησης και σκέψης, αστείρευτο πεδίο δημιουργίας, και καθορίζει τη δυναμική των διαπροσωπικών σχέσεων. Επειδή οι γλωσσικές ιδιαιτερότητες δεν είναι κοινωνικά ουδέτερες αλλά πάντοτε εμβαπτισμένες σε κοινωνικές αξίες, αποτελούν σημαντικό στοιχείο για την καταγραφή και κατανόηση του τοπικού πολιτισμού. Το Μεγαρικό Γλωσσικό Ιδίωμα στόχο έχει να φωτίσει αυτές τις λειτουργίες της γλώσσας και να καταδείξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μεγαρικής κοινωνίας, όπως οικονομία, κοινωνική διαστρωμάτωση, έθιμα, αντιλήψεις, ιστορία του τόπου, καθημερινή ζωή, όλες αυτές τις δραστηριότητες που συνιστούν τον πνευματικό και υλικό πολιτισμό. Έγινε επίσης προσπάθεια να καταγραφεί και να ερμηνευθεί ένα μεγάλο μέρος των ιδιωματικών λέξεων και φράσεων, που έχει συναισθηματική αξία για τους Μεγαρείς και θα συντελέσει στην ενίσχυση της ταυτότητάς τους σήμερα, που οι τοπικές κοινωνίες κινδυνεύουν να χάσουν την ιδιαιτερότητά τους. Η διάσωση λοιπόν των τοπικών γλωσσικών ιδιωμάτων και της γλωσσικής ποικιλομορφίας, η οποία συντέλεσε στην ενότητα της νέας ελληνικής γλώσσας, συμβάλλει στη διατήρηση των αξιών και του πολιτισμού μας.

Η περιβαλλοντική εκπαίδευση τις τελευταίες δεκαετίες εξελίχθηκε σταδιακά ως βασική καινοτόμος συνιστώσα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και πυλώνας των περιβαλλοντικών διεκδικήσεων που εξέθρεψαν την έννοια της αειφόρου ανάπτυξης. Στις αρχές του 21ου αιώνα, η εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη, με τη στήριξη διεθνών οργανισμών, διεκδικεί τη δική της θέση στα εκπαιδευτικά δρώμενα. Η νέα αυτή εκπαιδευτική πρόταση όμως εγείρει και μια σειρά από ζητήματα, τα οποία προσπαθούμε να προσεγγίσουμε σε αυτό το βιβλίο. Οι σχέσεις με την περιβαλλοντική εκπαίδευση, οι διαφορετικές τάσεις και ερμηνείες που διαμορφώνονται, οι προβληματισμοί και οι αντιρρήσεις που διατυπώνονται αποτελούν στοιχεία μέσα από τα οποία επιχειρούμε να συνθέσουμε την εικόνα της αναδυόμενης εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη και να στοιχειοθετήσουμε τις δικές μας προτάσεις.

Η μπεκετική λογοτεχνία τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει εξελιχθεί σε πεδίο κριτικής διαμάχης. Η διαμάχη αυτή ανέδειξε τα χαρακτηριστικά στοιχεία της αμφισημίας, της παραδοξολογίας, των αντιθέσεων, του γλωσσικού παιχνιδιού. Στη σύγχρονη προσέγγιση τα στοιχεία αυτά τεκμηριώνουν τον ακατονόμαστο χαρακτήρα της θεατρικής παραγωγής του Μπέκετ. Η Μάρω Γερμανού εξετάζει στα έργα Περιμένοντας τον Γκοντό και Τέλος του παιχνιδιού την αναβολή του τέλους και την κυριαρχία της επανάληψης σε σχέση με τις τεχνολογίες της εξουσίας που επιβάλλουν μια αξιωματική αλήθεια και μια χαλιναγωημένη υποκειμενικότητα. Η Μάρω Γερμανού εξετάζει στα έργα Περιμένοντας τον Γκοντό και Τέλος του παιχνιδιού την αναβολή του τέλους και την κυριαρχία της επανάληψης σε σχέση με τις τεχνολογίες της εξουσίας που επιβάλλουν μια αξιωματική αλήθεια και μια χαλιναγωημένη υποκειμενικότητα. Στο μονολογικά έργα αναδεικνύει την αναίρεση του συμβατικού δραματικού μονολόγου ως μέσου αυτοεξέτασης και αυτογνωσίας. Τα θεατρικά πλάσματα του Μπέκετ επιδιώκουν να περάσουν τον χρόνο τους, να αντισταθούν στην επιβολή μιας προδιαγεγραμμένης ταυτότητας ή να βρουν τη λύτρωση από τον καταναγκασμό της αλήθειας. Στα έργα που εξετάζονται στο τρίτο κεφάλαιο, ο Μπέκετ αποσυνδέει το σώμα από τη φωνή, καθιστώντας αναπάντητο το ερώτημα «ποιος ή ποια μιλά;».Στα έργα που εξετάζονται στο τρίτο κεφάλαιο, ο Μπέκετ αποσυνδέει το σώμα από τη φωνή, καθιστώντας αναπάντητο το ερώτημα «ποιος ή ποια μιλά;».

Το κανονικό και το παθολογικό αποτελεί κρίσιμη συμβολή στην ιστορία των επιστημών του δεύτερου μισού του αιώνα. Εκκινεί από την αιφνίδια εμφάνιση της βιολογίας τον δέκατο ένατο αιώνα και εξετάζει τις προϋποθέσεις που καθορίζουν την ιδιαίτερη συγκρότησή της. Ο Κανγκιλέμ αναλύει τον ριζοσπαστικό νέο τρόπο με τον οποίο προσδιορίστηκαν η υγεία και η αρρώστια στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα, δείχνοντας ότι οι κατηγορίες του κανονικού και του παθολογικού που προέκυψαν απείχαν πολύ από αντικειμενικά επιστημονικές έννοιες. Καταδεικνύει πως τα επιστημολογικά θεμέλια της μοντέρνας βιολογίας και ιατρικής πλέκονταν με πολιτικές, οικονομικές και τεχνολογικές προσταγές. Ο Κανγκιλέμ επηρέασε σημαντικά τη σκέψη του Μισέλ Φουκό και του Λουί Αλτουσέρ, μεταξύ άλλων, συγκεκριμένα ως προς τον τρόπο με τον οποίο θέτει το πρόβλημα του πώς συγκροτούνται νέα γνωστικά πεδία και πώς αυτά αποτελούν μέρος της ασυνεχούς ιστορίας της ανθρώπινης σκέψης.

S/Z: Κάτω από τον τίτλο, ή το μονόγραμμα, εμφανίζεται μια ιδιαίτερα αινιγματική νουβέλα του Μπαλζάκ, που τη σημασία της την είχε υπογραμμίσει ήδη ο Ζορζ Μπατάιγ: το Σαραζίν. Το κείμενο το βρίσκουμε εδώ κομμένο σε «λεξήματα», δομημένο σαν ταξινόμηση με πολλές εγγραφές, ακτινογραφημένο, «αφουγκρασμένο», με τη φροϊδική σημασία της λέξης.Ο Μπαρτ υιοθετεί μια μέθοδο ανάλυσης που δίνει έμφαση «στον πλουραλισμό της κριτικής, στη δομιστική ανάλυση της αφήγησης, στην επιστήμη του κειμένου, στις ρωγμές της διαλεκτικής γνώσης, στο σύνολο όλων εκείνων των δραστηριοτήτων που παίρνουν θέση στη (συλλογική) συγκρότηση μια απελευθερωτικής θεωρίας του Σημαίνοντος».

Η εργασία του Ν. Τσουχνικά έχει σαν θέμα τη μελέτη των μαθηματικών επιδόσεων των παιδιών ελλήνων μεταναστών στη Γερμανία. Στόχος της διατριβής του είναι η διαμόρφωση ενός πλαισίου ανάλυσης της επίδρασης του κοινωνικο-πολιτισμικού περιβάλλοντος στη μάθηση των Μαθηματικών και η αξιοποίησή του στη μελέτη της επίδοσης των μαθητών στο συγκεκριμένο μάθημα. Συγκεκριμένα, στο εμπειρικό μέρος της εργασίας του εξετάζεται, με τη βοήθεια ενός διαγνωστικού τεστ και ενος ερωτηματολογίου, η μαθησιακή κατάσταση και η σχολική πορεία μίας κατηγορίας μαθητών με κοινά χαρακτηριστικά την ελληνική εθνικότητα, τη μεταναστευτική καταγωγή, την ηλικία των δεκαπέντε χρόνων, και τη φοίτηση σε γερμανικά σχολεία. Η επίδοσή τους στα Μαθηματικά δεν εξετάζεται μόνο σε σχέση με τα γνωστικά περιεχόμενα αλλά και με αναφορά στο περιβάλλον, στον πολιτισμό και την ιδεολογία. Επιδιώκεται μια ολοκληρωμένη θεώρηση της σχολικής επίδοσης στα Μαθηματικά και σε σύνδεση με τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές ευκαιρίες των μαθητών. Εκτός από την καταγραφή των διαφορών μεταξύ ομάδων μαθητών, όπως για παράδειγμα διαφορετικού φύλου και διαφορετικής κοινωνικής καταγωγής, επιδιώκεται να αναλυθεί και να ερμηνευθεί η παρατηρούμενη ανισότητα καθώς, όπως παρατηρεί ο Π. Μπουρντιέ, καθήκον του κοινωνιολόγου είναι να φέρνει στο φως το «κρυμμένο» στοιχείο των κοινωνικών μηχανισμών. Επιδιώκεται, επίσης, να διερευνηθεί η συμβολή τού γερμανικού εκπαιδευτικού συστήματος στην αναπαραγωγή της κοινωνικής ανισότητας και της ιεραρχίας των φύλων στο πέρασμα από τον εικοστό στον εικοστό πρώτο αιώνα.

Με έναυσμα το ζήτημα της εφαρμογής των μαθηματικών, το βιβλίο αυτό οδηγεί σε βασικά ερωτήματα που αφορούν τη φύση, το ρόλο και την αξία των μαθηματικών και σταχυολογεί πιθανές απαντήσεις από τους ιδρυτές των τριών φιλοσοφικο-μαθηματικών σχολών του 20ού αιώνα: Frege, Hilber και Brouwer.

Σαράντα χρόνια μετά την έκδοση του κλασσικού βιβλίου του E.H. Carr Τί είναι ιστορία; οι συγγραφείς του τόμου θέτουν ξανά το ερώτημα γύρω από τη φύση της επιστήμης της ιστορίας, την ιδιαίτερη ανάπτυξη των κλάδων της και υις κατευθύνσεις της ιστορικής έρευνας υπό τις σημερινές συνθήκες. «Αν κανείς ήθελε να δώσει ένα ανάλογο του Τι είναι ιστορία; του Carr για τον πρώιμο 21ο αιώνα, αυτό θα ήταν οπωσδήποτε το βιβλίο του Cannadine». David Armitage «Το Τι είναι ιστορία σήμερα; αποτελεί μια επίκαιρη επισκόπιση των ιστορικών συζητήσεων σήμερα και μια εμπεριστατωμένη διερεύνηση των σύγχρονων τάσεων και αγωνιών». Norman Davis «Εξαιρετικό ανάγνωσμα που εμπνέει». Roy Porter «Η λέξη-κλειδί σε αυτό το βιβλίο, που εμπνέει και εν μέρει προκαλεί, είναι το σήμερα. Διαφορετικοί συγγραφείς, αντλώντας σε μεγάλο βαθμό από την προσωποκή τους εμπειρία ως ιστορικών, εξερευνούν τις διαδικασίες και τις συνέπειες της αλλαγής». Asa Briggs

Το αναστοχαστικό υποκείμενο της νεωτερικότητας, από τον 16ο αιώνα κι έπειτα, αποτελεί την ολοκλήρωση εκείνης της διαδικασίας υποκειμενοποίησης και εξατομίκευσης που άρχισε με τον Χριστιανισμό και τον μεγάλο εχθρό του, τον Γνωστικισμό, στους πρώτους αιώνες μετά Χριστόν, στην ύστερη Αρχαιότητα. Η ριζική, τελική αλλοτρίωση και ο χωρισμός του ανθρώπου από τη φύση και τον Θεό κατά τη νεωτερικότητα οδήγησε, έκτοτε και μέχρι σήμερα, σε νέες μορφές Γνώσης, μηδενισμού και αθεϊσμού. Η δυσκολία ως προς την ορθή κατανόηση και την αντιμετώπιση της ύπαρξης του κακού μέσα στον κόσμο μπόρεσε να οδηγήσει τις λυτρωτικές μονοθεϊστικές θρησκείες είτε σε μια φυγόκοσμη, μυστική στάση είτε σε μια επαναστατική ριζικότητα και βία, μέσα από την απελπισμένη απόρριψη του κριτικού ορθού λόγου και του ηθικού νόμου, καθώς και της πίστης στον έναν Θεό. Το βιβλίο του Μίχα Μπρούμλικ Οι Γνωστικοί – Το Όνειρο της Αυτολύτρωσης του Ανθρώπου, σε μετάφραση της Μαίρης Ευσταθίου και επιμέλεια του Θάνου Λίποβατς, είναι μια λαμπρή εισαγωγή σε ένα βασικό θέμα της γενεαλογίας της πολιτικής και της υπαρξιακής φιλοσοφίας, της θεολογίας και της τέχνης στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, από την ύστερη Αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Με την έκδοσή του ευχόμαστε να καλύψουμε ένα μεγάλο κενό στην ελληνική βιβλιογραφία.